Bloggsíða Stefáns Gíslasonar

apríl 2024
S	M	F	V	F	F	S
	1	2	3	4	5	6
7	8	9	10	11	12	13
14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27
28	29	30

Hlaupaannáll 2023 og markmiðin 2024

Posted on 20.1.2024 by stefangisla

Með Evu á marklínunni.
(Ljósm. Fossvogshlaupið)

Nú er einn eitt hlaupaárið á enda og þess vegna er kominn tími á enn einn hlaupaáramótapistilinn. Þetta er 17. árið í röð sem ég skrifa svona pistil þar sem ég geri upp nýliðið ár og opinbera hlaupamarkmiðin mín fyrir árið sem framundan er. Talan 17 virðist e.t.v. frekar há í þessu sambandi, en árafjöldi er afstæður eins og allt annað. Þetta eru til að mynda ekki mjög margir pistlar, svona hlutfallslega, þegar haft er í huga að ég er búinn að stunda þetta áhugamál mitt meira og minna samfellt í 55 ár eða þar um bil.

Skakkafallalaust hlaupaár
Ég get ekki annað en litið svo á að árið 2023 hafi verið eitt af góðu hlaupaárunum í löngu lífi mínu sem hlaupara. Árangur ársins, mældur í klukkutímum, mínútum og sekúndum, gefur að vísu ekki tilefni til stórra hátíðarhalda, en góðu fréttirnar eru þær að ég komst í gegnum árið frá upphafi til enda án nokkurra skakkafalla. Það er mikil breyting frá næstu misserum þar á undan, sem flest einkenndust af þrálátum meiðslum, sem sennilega má öll rekja til bakvandræða sem ég varð eftir á að hyggja fyrst var við haustið 2016 sitjandi í Toyota Yaris á leið frá Hnappavöllum í Öræfum áleiðis í Borgarnes. Meiðslasögunni sem þar hófst er svo sem ekki lokið og lýkur e.t.v. ekki á undan ævisögunni minni. Sigur í baráttunni við þessi meiðsli felst nefnilega ekki endilega í að uppræta orsökina, hver sem hún nákvæmlega er, heldur miklu frekar í að halda einkennunum nógu fjarri til að ég geti leikið mér að vild. Meðan það tekst þykist ég eygja von um framfarir, innan þess ramma sem „aldur og fyrri störf“ setja mér.

Æfingarnar
Árið 2023 hófst með alveg nýrri nálgun í hlaupaæfingum, þ.e.a.s. nálgun sem var alveg ný fyrir mér. Stóran hluta ársins 2022 var ég svo verkjaður, aðallega innanvert á hægra hnénu, að ég gat ekki einu sinni hlaupið yfir götu á gangbraut nema vera búinn að hita vel upp áður. Ég þrjóskaðist samt við og reyndi að halda sjó í hlaupaæfingum og mætti meira að segja í þrjú keppnishlaup um sumarið. Í byrjun október áttaði ég mig loks á því að ég gæti ekki haldið áfram á sömu braut. Síðustu 12 vikur ársins hljóp ég ekki neitt, en gerði þeim mun fleiri styrktaræfingar með eigin líkamsþyngd. Í desember var ég hættur að finna til í hnénu og um áramót var ég tilbúinn í nýtt upphaf.

Nýja upphafið fól í sér hlaupaæfingar sem voru ólíkar öllum mínum æfingum síðustu 50 ár. Ég lagðist sem sagt ofan í bók Jack Daniels, Running Formula, og fann þar áætlun sem ég taldi við hæfi miðað við ástand mitt á þessum tíma. Fram í miðjan maí hljóp ég yfirleitt bara þrisvar í viku og aldrei lengra en 10 km í einu. (Lengst hljóp ég 10,66 km um miðjan apríl). Og uppistaðan í öllum þessum æfingum var rólegt skokk (með púls undir 130), þó þannig að pláss væri fyrir stutta hraðari kafla einu sinni eða tvisvar í viku. Allt var þetta kryddað með stuttum (20 sek) stílsprettum sem voru samtals orðnir 437 í árslok. Löngu helgarhlaupin voru í fríi og engin áhersla lögð á hæðarmetra. Í rauninni voru þetta ekki eiginlegar hlaupaæfingar, heldur fyrst og fremst grunnæfingar til undirbúnings markvissari hlaupaæfingum. Endurteknar æfingar á svona litlu álagi eru til þess fallnar að styrkja vöðva, liði og taugakerfi, fjölga háræðum og auka afköst hjartans. Ætli þetta sé ekki eitthvað svipað og þegar maður vandar sig sérstaklega mikið við að skipta um jarðveg og þjappa undirlag áður en maður leggur hellur á bílastæði. Það er svo sem vel hægt að fara bara beint í að leggja hellurnar, en þá er hætt við að frostlyfting og aðrir náttúrulegir ferlar láti til sín taka strax og á reynir, þ.e.a.s. í fyrstu frostum.

Um miðjan maí fór ég smátt og smátt að fletta sjaldnar upp í Jack Daniels, enda langaði mig að leika mér í lengri hlaupum og þá sérstaklega fjallveghlaupum þegar sumarið kæmi. Ef ég tala um tímabilið frá janúar og fram í miðjan maí sem Jack Daniels tímabilið, gæti ég talað um tímabilið frá miðjum maí og út ágúst sem skemmtanatímabilið. Þarna var ég farinn að leyfa mér að skreppa í aðeins lengri túra með hlaupafélögunum, þá sjaldan sem færi gafst, brölta upp Hafnarfjallið, hlaupa sæmilega löng fjallvegahlaup og taka þátt í þeim keppnishlaupum sem heilluðu mest. Þau urðu að vísu ekki mörg (sjá síðar). Þegar þarna var komið sögu hafði ég ekki fundið til í hægri hnénu frá því um áramót, nema einu sinni þegar ég vaknaði um miðja nótt eftir hlaupalausan dag. En stífleikinn framan í vinstra lærinu var alltaf til staðar. Einhvern tímann í júlí áttaði ég mig svo á því að hann var horfinn líka. Ég var svo sem alltaf frekar stirður í skrokknum, en fann eiginlega aldrei neins staðar til.

Á góðu kvöldi seint í júní ákvað ég að skrá mig í Costa Blanca Trails, 41 km fjallahlaup á Spáni seinni partinn í nóvember. Þessi ákvörðun tengdist því að einn af bestu hlaupafélögunum, Bjarni Traustason, var um það bil að flytja búferlum frá Borgarnesi til Spánar – og þetta umrædda hlaup var nánast í bakgarðinum hjá honum. Þessi áform urðu kveikjan að þriðja æfingatímabili ársins sem stóð í raun mánuðina september-nóvember. Fyrir þetta tímabil bjó ég mér til mjög einfalda 9 vikna æfingaáætlun, þar sem mig minnir að ég hafi reiknað með þremur 50 km vikum, þremur 60 km vikum og þremur 70 km vikum, fimm æfingum í viku og 1.000 hæðarmetrum í viku. Inni í þessu áttu að vera nokkrar lengri og styttri sprettæfingar, auk hægra hlaupa og stílspretta í anda Jack Daniels. Bókin var jú alltaf innan seilingar. Í stuttu máli hélt ég þessu plani í öllum aðalatriðum, þó með tveimur mikilvægum frávikum. Ég trassaði sem sagt hæðarmetrana til að hafa tíma fyrir alla kílómetrana – og svo ákvað ég einhvern tímann um miðjan október að mæta ekki í hlaupið, einfaldlega vegna þess að mig langaði það ekki nógu mikið. Samt hélt ég áfram að æfa fyrir það eins og ekkert hefði í skorist. Stundum er bæði mögulegt og snjallt að blekkja sjálfan sig.

Fjórða æfingatímabil ársins hófst þegar Costa Blanca Trails var búið og stóð til áramóta. Þá hélt ég mig áfram við 70 km á viku í öllum aðalatriðum. Um miðjan desember fóru reyndar veður og hlaupafæri heldur versnandi eftir einstaklega þægilegt tíðarfar sem staðið hafði vikum saman. Hlaupaviljinn dróst þá saman í einhverju hlutfalli við veðrið, þannig að síðustu vikur ársins voru nær 50 km. Einhvern tímann á þessu tímabili setti ég mér þrjú markmið sem ætlunin var að ná áður en árið væri úti:

Að seinnipartur ársins yrði lengsti seinnipartur ævinnar.
Að hlaupa a.m.k. 2.000 km á árinu.
Að desember yrði lengsti desember ævinnar, (enda var ég þá þegar búinn að ná sambærilegum markmiðum fyrir október og nóvember).

Framangreind markmið náðust öll, en meira um það síðar í þessum pistli. Samtals hljóp ég 2.091 km á árinu, sem var ívið minna en flest undangengin 12 ár, en bara ívið minna.

Keppnishlaupin sem ég tók ekki þátt í
Keppnishlaup ársins 2023 urðu ekki nema fjögur talsins. Ég skráði mig reyndar í önnur fjögur ef ég man rétt en hætti við þau öll af mismunandi ástæðum. Þessar ástæður voru aðallega þrjár, til viðbótar við þá algengu ástæðu að tímasetningar stönguðust á við önnur áform í lífinu:

Frammistöðukvíði: Ég hef satt að segja verið pínulítið hræddur við keppnishlaup síðustu mánuði. Keppnishlaup eru svo sem alltaf frekar kvíðvænleg vegna þess að maður þekkir kvölina sem oftast fylgir manni einhvern hluta leiðarinnar. Eftirvæntingin eftir gleðinni sem fylgir því að koma í mark nær oftast að vega upp á móti þessum kvíða, en þannig var það ekki á nýliðnu ári. Ég kveið nefnilega líka fyrir vonbrigðunum sem ég bjóst við að myndu fylgja því að sjá lokatímann (og ITRA-stigin þegar um utanvegahlaup var að ræða) og bera hann saman við fyrri og miklu betri árangur. Ég hef rætt þetta við fyrrverandi keppnisfólk í íþróttum og fundið þar einhvern samhljóm, þó að ég hafi vissulega aldrei verið beinlínis í fremstu röð. Þetta vandamál stafar líklega af því að hugurinn sé skrefi á eftir líkamanum að átta sig á því að það sem var raunhæft fyrir nokkrum árum er ekki endilega raunhæft núna.
Einsemd: Á Covidtímanum áttaði ég mig betur á því en áður hversu illa mér hentar að fara einn í keppnishlaup. Þetta snýst nefnilega ekki bara um að hlaupa, heldur líka um að upplifa hlaup með öðru fólki. Í keppnishlaupum hitti ég alltaf margt fólk sem ég þekki, en mér finnst mikið vanta ef ég get ekki líka deilt eftirvæntingunni með einhverjum í aðdraganda hlaups. Á síðustu misserum hefur þetta oft vantað, hlaupahópurinn minn (Flandri) hefur skroppið saman og meiðsli hafa verið tíð meðal þeirra sem annars hefðu verið líklegustu ferðafélagarnir. Og þetta batnaði náttúrulega ekkert þegar ég flutti sjálfur út á jaðar félagssvæðisins (frá Borgarnesi að Hvanneyri), jafnvel þótt þessi jaðar hafi farið vel með mig að öllu öðru leyti. Fyrir mér er þátttaka í keppnishlaupi eitthvað miklu meira en dvelja einn með hugsunum mínum á leiðinni á staðinn, hlaupa svo með öðru fólki í nokkrar mínútur eða nokkra klukkutíma og vera svo aftur einn með hugsunum mínum á heimleiðinni.
Æfingaleysi: Ég tel að ég hafi æft mjög skynsamlega fyrstu mánuði ársins (sjá framar), en þær varfærnislegu æfingar voru ekki sniðnar að keppnishlaupum. Að vísu átti mér, skv. Jack Daniels, að vera alveg óhætt að fara í eitt og eitt stutt keppnishlaup þegar voraði. En mér fannst samt rétt að láta maí og júní líða án þess að láta á það reyna.

Keppnishlaupin sem ég tók þátt í
Þegar komið var fram í júlí var ég enn ekki kominn með nein keppnishlaup í sigti (að frátöldum þeim sem ég hafði þá þegar hætt við), nema Trékyllisheiðarhlaupið um miðjan ágúst. En svo ákvað ég með eins og hálfs sólarhrings fyrirvara að drífa mig í Pósthlaupið í Dölunum 29. júlí. Kveikjan að því var einmitt að mér bauðst svo góður félagsskapur, þar sem Anna Berglind var stödd í Borgarnesi og fór í hlaupið þaðan. Við urðum sem sagt samferða í Dalina og til baka – og það bætti stórum skammti af tilgangi og gleði við daginn. Um leið og ákvörðunin var tekin fann ég að Pósthlaupið myndi verða góður prófsteinn á það sem ég hafði verið að bauka í hlaupaskónum frá því um áramót, ekki síst vegna þess að ég hljóp þetta sama hlaup um svipað leyti í fyrra, meiddur en líklega í betra langhlaupaformi en nú. Bæting á milli ára, jafnvel þótt hún yrði smávægileg, væri vísbending um að breyttar áherslur í æfingum hefðu skilað árangri. Ég gerði Pósthlaupið upp í þar til gerðum bloggpistli í sumar og þarf ekkert að endurtaka þar sem þar var skrifað. En í stuttu máli leið mér vel í þessu hlaupi þrátt fyrir slæma krampa undir lokin, og niðurstaðan var 2:50 mín bæting frá því í fyrra, þ.e.a.s. þegar ég var búinn að leiðrétta fyrir 300 m krók sem bættist við hlaupið vegna endurbóta á hlaupaleiðinni. Þetta voru 26,75 km á 2:29:59 klst, sem skilaði mér í 16. sæti af 44 keppendum (nr. 12 af 24 körlum). Engin stórmeistaraframmistaða, en þetta var góður dagur og sólin skein.

Í Búðardal með hlaupavinum úr Hlaupaklúbbnum Flandra að Pósthlaupinu loknu. Sigrún Sig. vann 50 km hlaupið með miklum yfirburðum og varð á undan öllum körlunum! Og Heiðrún Harpa bætti sig um heilar 5 mínútur í 26 km hlaupinu. (Ljósm.: Snæbjörn Eyjólfsson)

Annað keppnishlaup sumarsins var Trékyllisheiðin 12. ágúst. Þar var boðið upp á nýja leið, tæplega 26 km hlaup frá Djúpavík, nokkurn veginn sömu leið og Þórbergur Þórðarson gekk í framhjágöngunni miklu 30. september 2012. Hlaupið mitt þennan dag var langt frá því álíka sögulegt og framhjáganga Þórbergs, sem er hugsanlega þekktasta gönguferð íslenskra bókmennta. Í stuttu máli var þetta þægilegasta hlaupið mitt í fjögur ár. Ég set mér alltaf markmið fyrir hvert hlaup og svo endurreikna ég þau markmið í huganum eftir hvern áfanga hlaupsins. Í þessu hlaupi naut ég þess í fyrsta sinn í langan tíma að geta skerpt á markmiðunum eftir því sem leið á, í stað þess að neyðast til að gefa jafnt og þétt afslátt af metnaðinum sem ég lagði af stað með. Og aftur var ég einstaklega heppinn með ferðafélaga, því að við Sonja Sif urðum samferða á Strandir. Einsemdin var þar af leiðandi víðs fjarri. Að öðru leyti má lesa allt um þessa hlaupaupplifun mína í enn einu hlaupablogginu.

Þriðja keppnishlaupið var 5 km Fossvogshlaup Hleðslu fimmtudaginn 24. ágúst. Við Gunnar Viðar ætluðum saman í þetta hlaup, en þegar á reyndi átti hann átti ekki heimangengt vegna vinnu. Ég mætti því einn til leiks, en það breyttist á leiðinni að rásmarkinu því að þar hitti ég einn allra besta hlaupavin minn, Evu Skarpaas. Hún ákvað að fylgja mér, eða kannski öllu heldur leiða mig í gegnum hlaupið, því að sjálf hefði hún vel getað hlaupið hraðar. Ég taldi mig geta hlaupið á 23:40 mín, þ.e.a.s. á 4:44 mín/km, en hafði svo sem ekki mikið við að miða þar sem þetta var fyrsta 5 km keppnishlaupið mitt í 4 ár. Ég var því býsna bjartsýnn þegar ég sá millitímann 4:36 mín eftir fyrsta kílómetrann, þrátt fyrir svolitla hækkun upp Stjörnugrófina. Mér tókst hins vegar ekki að bæta neitt í eftir það, nema þá rétt í lokin, og endaði á 23:06 mín (4:37 mín/km). Auðvitað langaði mig undir 23 mín fyrst ég var svona nálægt því, en þetta var samt 34 sek umfram markmið dagsins. Tíminn, sem er sá næstlakasti á ferlinum, dugði mér í 94 sæti af 418 keppendum og í 2. sæti af 5 í flokki 60-69 ára. Þrátt fyrir að hafa náð markmiðinu var ég ekkert sérstaklega ánægður með árangurinn, en samt mjög glaður að vera búinn að „brjóta ísinn“ í götuhlaupum og fá skráðan tíma til að miða við í framhaldinu.

Fjórða og síðasta keppnishlaupið var 7 km Ljósanæturhlaup Lífstíls í Keflavík 29. ágúst – og þar tókst okkur Gunnari Viðari að mæta saman til leiks í fyrsta sinn eftir mörg mögur hlaupaár. Markmið mitt fyrir daginn var að hlaupa þetta á 32:40 mín, sem samsvarar 4:40 mín/km, sem sagt örlítið hægar en í Fossvogshlaupinu. En ég fann strax í upphituninni að þetta var ekki dagurinn og mér fannst ég vera þungur á mér frá fyrstu mínútu. Í rauninni leið mér samt vel allan tímann – og þó að ég hafi ekki náð markmiði dagsins veit ég vel að innan fárra ára mun ég öfunda sjálfan mig að hafa getað hlaupið svona hratt. Vann 60+ og varð í 6. sæti alls af 65 keppendum. Lokatíminn var 34:44 mín, sem var náttúrulega ansi langt undir væntingum, en þegar betur var að gáð var hlaupið ekki 7 km heldur u.þ.b. 7,33 km. Tíminn samsvarar því u.þ.b. 33:15 mín á 7 km (4:45 mín/km), sem var þá ekki nema 35 sek frá settu markmið. Gunnar Viðar kom hins vegar okkur báðum á óvart með frábærri frammistöðu eftir þriggja ára hlé frá alvöru keppnishlaupum, hljóp þessa 7,33 km á 33:10 mín.

ITRA-stigin
Ein helsta dægradvöl mín þessi misserin er að skoða styrkleikalista Alþjóðautanvegahlaupasambandsins (ITRA (International Trail Running Association)), enda nýtist hann mér einkar vel til að setja mér markmið í utanvegahlaupum – og gerir um leið mögulegt að bera hlaupin saman hvert við annað. Í ársbyrjun var ég með 583 ITRA-stig, en stigafjöldinn reiknast út frá vegnu meðaltali fimm bestu ITRA-hlaupa síðustu 36 mánuði. Helst vil ég náttúrulega ekki lækka mikið í stigum á milli ára, en sú barátta er orðin varnarbarátta. Pósthlaupið gaf mér 529 stig og Trékyllisheiðin 510 stig, sem hvorugt nýtist mikið í vörninni. Í árslok var stigatalan komin niður í 577 stig og um mitt ár 2024 hún mun hrapa verulega um leið og bestu hlaupin mín frá sumrinu 2021 detta út af 36 mánaða listanum. Ef ekkert annað gerist verð ég því líklega kominn niður í u.þ.b. 520 stig í lok ársins. Það eina sem getur komið í veg fyrir það er góð frammistaða í utanvegahlaupum 2024.

Þrátt fyrir að vera á öruggri niðurleið á ITRA-listanum er ég enn stigahæsti Íslendingurinn í mínum aldursflokki, þriðju áramótin í röð. Fyrsta árið var ég svo ungur að ég var í flokki 60-64 ára, en síðan kraflaði ég mig upp í 65-69 ára flokkinn. Mér finnst gaman að reyna að halda þessu toppsæti, en það gerist ekki áreynslulaust eins og fram hefur komið. Einu sinni átti ég mér þann draum að vera á Topp-100 í mínum aldursflokki í heiminum. Þetta markmið hefur hingað til verið fremur fjarlægt, en á árinu 2023 náði ég því allt í einu, ekki vegna þess að stigunum mínum fjölgaði, heldur vegna þess að aldursflokkurinn á heimsvísu er líklega aðeins tekinn að þynnast. Í árslok var ég nr. 95 af 37.639 körlum á þessum aldri.

Skemmtihlaupin
Alla jafna efni ég til eða tek þátt í á að giska tveimur skemmtihlaupum á hverju ári, að frátöldum fjallvegahlaupum og keppnishlaupum sem eru vissulega líka skemmtihlaup. Annað þessara hlaupa er hið hér um bil árlega Uppstigningardagshlaup, en síðan árið 2010 höfum við hjónin boðið í hálfmaraþon og mat (í þeirri röð) á uppstigningardag ár hvert (að árinu 2021 frátöldu). Lengst af var hlaupaleiðin hinn sívinsæli Háfslækjarhringur með upphaf og endi í Borgarnesi, en eftir að við hjónin fluttum yfir á Hvanneyri haustið 2021 þurfti náttúrulega að finna nýja og álíka langa leið. Vorið 2023 var því í annað sinn hlaupið „niður í Land“ eins og heimamenn kalla það – og svo Andakílshringurinn upp að Skorradalsvatni og heim aftur. Að þessu sinni bar uppstigningardag upp á 18. maí og hópurinn taldi samtals 8 hlaupara og einn á hjóli. Veðrið lék við okkur eins og næstum alltaf og fiskisúpan hennar Bjarkar var það allra besta. Já, og svo hafði mér tekist að koma bæði heita pottinum og kalda pottinum í gagnið kvöldið fyrir hlaup, þannig að þetta var allt eftir bókinni. Leiðin mældist rétt um 22 km og þar með varð þetta rúmlega tvöfalt lengra en lengsta hlaupið mitt það sem af var árinu. Samt var líðanin góð og eftirköstin engin.

Uppstigningardagur 2023: Fiskisúpa Bjarkar á borðinu.

Hitt skemmtihlaupið var hið hér um bil árlega Hamingjuhlaup, en ég hef staðið fyrir slíku hlaupi nokkurn veginn á hverju ári síðan 2009 í tengslum við Hamingjudaga á Hólmavík. Nú voru engir Hamingjudagar, sem þýddi einfaldlega að hamingjan flutti sig annað. Ég notaði sem sagt tækifærið til að fara með góðum hópi fólks í brautarskoðun fyrir nýju leiðina í Trékyllisheiðarhlaupinu, þ.e. frá Djúpavík að skíðaskálanum í Selárdal (sjá framar). Við hlupum þetta 8 saman í NA-strekkingi, hellirigningu framan af, þoku og 6 stiga hita. Þetta var því bæði blautt og kalt, sérstaklega fyrri hluta leiðarinnar. En hamingjan var samt vissulega til staðar – og ekki minnkaði hún þegar Skíðafélag Strandamanna tók á móti okkur í skíðaskálanum með kakói og vöfflum. Þetta var góður dagur, enda bætti félagsskapurinn veðrið upp – og gott betur!

Kjósaráin í essinu sínu í rigningunni 1. júlí.

Fjallvegahlaupin
Sumarið 2023 var 7. sumar síðari hluta fjallvegahlaupaverkefnisins míns. Fyrstu sex sumrin tókst mér að ljúka 23 fjallvegum af þeim 50 sem ég ætla mér að hlaupa fyrir sjötugt (til viðbótar hinum 50 sem ég kláraði fyrir sextugt). Sumarið 2023 bættust sjö fjallvegir í safnið, fyrst fjórir á Hornströndum í byrjun júlí síðan tveir við Ísafjarðardjúp í ágúst og loks einn nálægt æskuslóðunum í september. Í árslok voru því 80 fjallvegir að baki (50+23+7) og 20 eftir. Það þýðir að mér dugar að hlaupa 6-7 fjallvegi á ári þessi þrjú sumur sem eftir eru af verkefninu. Hlýtur það ekki að hafast?

Hornstrandaferðin var óneitanlega hápunktur fjallvegahlaupasumarsins. Við sigldum 13 saman frá Bolungarvík að Hesteyri mánudaginn 3. júlí, gistum þar í tvær nætur og náðum að hlaupa fjóra fjallvegi. Upphaflega áttu þeir reyndar að vera fimm, en aðstæður voru það erfiðar fyrri daginn að ég ákvað að stytta ferðalag seinni dagsins svolítið. Fyrri daginn hlupum við fyrst yfir Hesteyrarskarð frá Hesteyri að Látrum í Aðalvík, svo áfram yfir Tunguheiði alla leið að Glúmsstöðum í Fljótavík og loks þaðan yfir Háuheiði aftur að Hesteyri. Veðurspáin fyrir daginn var ekki góð; útlit fyrir hvassa norðanátt, kalsarigningu og hita rétt yfir frostmarki. Dagurinn byrjaði samt með sólskini og spáin rættist ekki fyrr en líða tók á daginn og við vorum um það bil að leggja í hann upp á Háuheiði. Sá leggur bauð upp á þoku og vosbúð í drjúgum skömmtum, en sem betur fer var veðrið í bakið og engum varð meint af. Dagleiðin öll teygði sig í 34 km og eitthvað um 1.450 hæðarmetra. Síðari daginn létum við Kjaransvíkurskarð nægja, en meiri hluti hópsins tók daginn í styttri göngur í nágrenni Hesteyrar.

Allur Hornstrandahópurinn fyrir utan Læknishúsið á Hesteyri að morgni þriðjudags.

Það sem gerði Hornstrandarferðina enn betri fyrir mig var að í hópnum voru fjögur af börnunum mínum og tengdabörnunum. Mér finnast það einstök forréttindi að geta notið svona ævintýra með mínum nánustu, að öllum öðrum ólöstuðum.

Birkir bóndi á brún Manngils innarlega í Heydal.

Seinna í júlí ætlaði ég að hlaupa tvo fjallvegi á Austfjörðum, reyndar þá sömu og árið áður. En aftur kom Austfjarðaþokan í veg fyrir það og í staðinn ákvað ég með stuttum fyrirvara að ná tveimur „auðteknum“ fjallvegum í Ísafjarðardjúpi. Hljóp þá í miðri viku í ágúst með Birki bónda, hlaupafélaga ársins nr. 1. Fórum fyrst yfir frekar hrjóstruga Skötufjarðarheiði frá Kálfavík í Skötufirði að Heydal í Mjóafirði – og síðan gamla bílveginn yfir Eyrarfjall úr Mjóafirði til Ísafjarðar. Allt gekk þetta samkvæmt áætlun og rúmlega það.

Sjöunda og síðasta fjallvegahlaup ársins voru svo Mosar frá Brekkurétt í Saurbæ að Brunngili í Brunngilsdal inn af Bitrufirði. Þar fæddist pabbi nánast sléttum 115 árum fyrr og leiðin og dagsetningin tóku mið af því. Mosar eru ekki fjölfarin leið, en pabbi fór stundum þarna yfir í gamla daga á leiðinni í smíðaverkefni í Saurbænum. Birkir fylgdi mér þennan dag eins og í öllum öðrum fjallvegahlaupum ársins. Við kynntumst þoku, kulda og bröttum brekkum á leiðinni, en allt gekk þetta eins og í sögu. Til að spara flutninga skröltum við leiðina reyndar fram og til baka – og úr þessu varð lengsta hlaupaæfing ársins, rúmir 36 km með rúmlega 1.400 m hækkun.

Birkir bóndi fyrir utan rústir Brunngilsbæjarins sem pabbi átti þátt í að byggja sumarið 1929.

Frásagnir af fjallvegahlaupunum mínum tínast smám saman inn á fjallvegahlaup.is, myndir frá ferðalögunum má finna á Facebook og þann 18. mars 2027 kemur þetta allt saman út í Fjallvegahlaupabók nr. 2.

Persónumetin
Mér reyndist óvenjuauðvelt að grafa upp einhver persónuleg met sem ég setti á árinu 2023. Þau snúast reyndar ekki um bestu tíma ævinnar á mismunandi vegalengdum, því að til að slá svoleiðis met þyrfti ég helst að finna upp einhverja alveg nýja vegalengd sem ég hef aldrei hlaupið áður.

Eftirfarandi listi sýnir þau persónuleg met (PB) frá árinu 2023 sem ég get með góðu móti tínt til:

Flestir hlaupadagar á einu ári: 197 stk. Fyrra met 177 stk. 2013.
Lengsti október: 268 km. Fyrra met 245 km 2016.
Lengsti nóvember: 241 km. Fyrra met 209 km 2016.
Lengsti desember: 270 km. Fyrra met 235 km 2012.
Lengsti síðari hluti árs: 1.475 km. Fyrra met 1.304 km 2016.

Markmiðin
Ég setti mér bara eitt hlaupatengt markmið fyrir árið 2023, þ.e.a.s. að hafa gleðina með í för í öllum hlaupum. Ég get með stolti sagt að þetta markmið hafi náðst vel og örugglega. Ég hef enga tölu á þeim hlaupaæfingum á árinu þegar mér var hugsað til þess hversu óumræðilega frábært það væri að geta stundað þetta áhugamál verkjalaust og vandræðalaust dag eftir dag, viku eftir viku og mánuð eftir mánuð, ólíkt því sem var t.d. á síðasta ári.

Hér fara á eftir helstu hlaupamarkmiðin mín fyrir árið 2024. Þetta eru ekki markmið um bætingar í hefðbundnum vegalengdum, heldur um sitthvað annað sem ég vil gera á árinu:

A.m.k. sjö fjallvegahlaup
A.m.k. eitt maraþon á götu
Gleðin með í för í öllum hlaupum

Þessu til viðbótar kem ég til með að setja mér alls konar markmið fyrir einstakar æfingavikur og einstök keppnishlaup. Gleðin sem hlaupin gefa mér er nefnilega gleðin yfir því að ná markmiðum sem ég hef sjálfur sett. Flest er litlaust án markmiða.

Hlaupadagskráin mín 2024
Hlaupadagskráin mín er ennþá óskrifuð, en eins og sést á markmiðunum hér fyrir framan munu þó alla vega 7 fjallvegahlaup vera hluti af henni. Þar fyrir utan stefni ég að þátttöku í fjórða Trékyllisheiðarhlaupinu 17. ágúst og í Hlaupahátíðinni á Vestfjörðum í júlí. Þar fyrir utan hef ég látið mig dreyma um svo sem 6 tiltekin keppnishlaup víða um land í sumar og um tvö utanvegahlaup erlendis síðla hausts. En þetta kemur allt í ljós.

Að lokum
Þegar ég lít til baka yfir nýliðið ár get ég ekki annað en verið mjög sáttur. Það er nefnilega alls ekki sjálfsagt að komast klakklaust í gegnum heilt hlaupaár. Reyndar hefði ég viljað sjá meiri framfarir, þ.m.t. aðeins betri tíma í mislöngum sprettum nálægt hámarksálagi. En mesta framförin var auðvitað að geta yfirleitt hlaupið. Allt hitt skiptir minna máli. Og þarna gildir líka það sama og í flestu öðru, að engin keðja er sterkari en veikasti hlekkurinn. Ég upplifði til að mynda oft á nýliðnu ári að finnast fæturnir ekki geta borið mig hraðar jafnvel þótt hjartað væri í hægagangi. Með því að liggja svolítið yfir tölum þykist ég sjá að hjarta og æðakerfi hafi verið komin í býsna gott stand eftir þrjá mánuði í fylgd Jack Daniels (jan-mars) og hafi haldist vel í horfinu eftir það. Stoðkerfið virðist hins vegar þurfa lengri tíma. Skrokkurinn er oftast stirðari en góðu hófi gegnir, ég finn oft fyrir vægum verk í grennd við spjaldliðinn, kálfarnir eru tæpir og mjaðmarbeygjararnir (e. hip flexors) of stuttir. Sjálfsagt vantar líka styrk í rassvöðva og lærvöðva (bæði að framan og aftan). Öllu þessu er hægt að vinna í – ef maður nennir og hittir á æfingar sem gera ekki illt verra.

Talandi um að gera illt verra, þá reyndi ég að byrja á markvissum styrktaræfingum í ágúst eftir að hafa lítið sinnt um slíkt frá því um vorið. Og það var eins og við manninn mælt; mér fór strax að líða verr og ganga verr á hlaupaæfingum. Þetta þróaðist svo þannig að ég tók ekki eina einustu styrktaræfingu síðustu fjóra mánuði ársins, en hljóp þess meira (eins og fram hefur komið) – og þetta varð besti tími ársins hvað líkamlega og hlaupalega heilsu varðar. Af þessu dreg ég samt ekki þá ályktun að styrktaræfingar séu óþarfar eða skaðlegar, enda stríðir það gegn flestu sem ég hef lært á þessu sviði. Ályktunin er miklu frekar sú að ég hafi ekki hitt á réttu æfingarnar eða ekki gert þær rétt. Vonandi tekst mér að nota fyrstu mánuði ársins 2024 til að finna réttu leiðina í þessu – og reyndar þykist ég vera kominn með sæmilega mynd af því sem ég þarf að gera. Og hver veit nema þetta skili sér í betri árangri á hlaupum 2024 en raunin varð 2023.

Þakklætið
Sem fyrr er þakklæti sú tilfinning sem ég finn mest fyrir þegar ég horfi til baka. Þar ber F-in þrjú hæst: Fjölskylduna, félagana og forsjónina. Ég var ótrúlega heppinn með þetta allt á nýliðnu ári. Og sama hversu mörg orð ég skrifa næ ég aldrei að lýsa þessu þakklæti af neinu gagni.

Filed under: Uncategorized | Leave a comment »

Besta hlaupaupplifunin í 4 ár

Posted on 31.8.2023 by stefangisla

Með Sonju Sif við rásmarkið í Djúpavík. Skemmtiferðaskip á firðinum og þoka í hlíðum.

Laugardaginn 12. ágúst sl. var Trékyllisheiðarhlaupið haldið í þriðja sinn – og í þriðja sinn var ég meðal þátttakenda. Í þetta skipti var boðið upp á nýja leið, u.þ.b. 26 km frá Djúpavík að skíðaskálanum í Selárdal („Trékyllisheiðin Midi“), nokkurn veginn sömu leið og Þórbergur Þórðarson gekk í framhjágöngunni miklu 30. september 2012, en þessi ganga er líklega þekktasta gönguferð íslenskra bókmennta. Hlaupið mitt frá Djúpavík umræddan laugardag nær því örugglega ekki að verða þekktasta hlaup íslenskrar hlaupasögu, en þetta var alla vega þægilegasta hlaupið mitt síðan einhvern tímann sumarið 2019. Kannski var árangurinn ekkert sérstakur, svona eftirá að hyggja, en hlaupasælan var á sínum stað og það er mikilvægara.

Undirbúningurinn
Ég ætla ekkert að skrifa um undirbúninginn fyrir þetta hlaup, enda hef ég gert það áður og á örugglega eftir að gera það aftur. En, jú, það hefur verið heldur á brattann að sækja hjá mér í hlaupum síðustu misserin og þó að skrokkurinn sé kominn í nokkuð gott stand eftir langvinn meiðsli þarf hann meiri undirbúning til að standast væntingar þess líkamshluta sem situr efst á beinagrindinni. Og þetta hlaup kallaði svo sem ekki á neinn undirbúning annan en þann sem ég er almennt að brasa við á hlaupaæfingum nokkrum sinnum í viku.

Ræsirinn að útskýra hlaupaleiðina áður en lagt er af stað. (Hún liggur samt ekki upp með fossinum Einbúa sem þarna sést). (Ljósm: Sonja Sif)

Startið í Djúpavík
Hlaupið var ræst beint fyrir utan Hótel Djúpavík kl. 12:00 umræddan laugardag í norðan kalda og í þurru og ekkert allt of köldu veðri. Þoka beið í hlíðum. Ég fór sjálfur með hlutverk ræsis, en ég hef frá upphafi verið Skíðafélagi Strandamanna innan handar við framkvæmd hlaupsins. Ég lagði svo bara af stað í rólegheitunum þegar öll hin fjórtán voru farin og þegar GPS-úrið mitt var búið að finna nógu marga gervihnetti til að tala við. Ég vildi nefnilega að GPS-ferillinn minn yrði nógu réttur til að hægt yrði að hafa not af honum síðar.

Djúpavík-Kúvíkurá 3,39 km
Líta má á leiðina inn frá Djúpavík og upp að Kúvíkurá sem fyrsta áfanga hlaupsins. Þarna liggur leiðin eftir grófum slóða yfir holt og mýrar og er öll heldur á fótinn. Líklega gekk Þórbergur aldrei þennan spotta, þar sem hann lagði að öllum líkindum upp frá Kjós. Þannig sleppur maður við að fara yfir Kúvíkurá þarna í hlíðinni – og Kúvíkurá getur verið viðsjárverð. Hún telst að vísu ekki til stærstu vatnsfalla, en hún er straumhörð og botninn stórgrýttur. Þennan laugardag voru langvarandi þurrkar hins vegar búnir að leika hana svo grátt að hún var varla meira en lækur sem læddist á milli stórra steina – og auðvelt að stikla yfir þurrum fótum.

Ég hafði ekki sett mér nein markmið um millitíma við ána, en þegar þarna var komið sýndi úrið mitt 26:45 mín og ég var kominn framúr sex hægustu hlaupurunum. Næsti maður á undan mér var hins vegar með sæmilegt forskot sem virtist haldast nokkuð jafnt. Mér leið vel. Ákvað að halda áfram á svipuðu álagi áfram upp með ánni og taka svo stöðuna og setja mér einhver markmið þegar ég sæi millitímann á „vegamótunum“ þar sem komið er upp á aðalleiðina (og aðalhlaupaleiðina) suður Trékyllisheiði.

Kúvíkurá-Trékyllisheiði 4,14 km (samtals 7,53 km)
Ég var ekkert sérstaklega fljótur í förum upp með ánni enda eru brekkur ekki í uppáhaldi hjá mér, nema þær snúi hinsegin. En þetta mjakaðist og ég sá næstum alltaf í næsta mann. Reyndar var þokuslæðingur þarna uppi og skyggnið stundum takmarkað. Vegamótin voru samt á sínum stað og þar var búið að setja skilti sem benti til vinstri og skartaði áletruninni „Selárdalur 18 km“. Þarna var millitíminn 58:10 mín og þar með gátu reikniæfingar dagsins byrjað. Þarna er mesta hækkunin að baki og leiðin komin í u.þ.b. 410 m hæð, (fer hæst í u.þ.b. 430 m). Sunnar á heiðinni eru hæðir og lægðir þangað til halla fer niður í Selárdal – og mér fannst raunhæft að ég gæti haldið 6 mín „meðalpeisi“ eftir þetta (6 mín/km). Átján sinnum 6 mín eru 108 mín = 1:48 klst, sem þýddi að miðað við gefnar forsendur ætti ég að geta klárað hlaupið á 2:46 klst. Ég hafði fyrirfram gert ráð fyrir allt að 3 klst, þannig að þetta var bara skemmtilegt. Ákvað reyndar að gefa mér 2 mín í viðbót, svona til öryggis og þar með var 2:48 orðið að markmiði.

Trékyllisheiði-Goðdalsá 3,97 km (samtals 11,50 km)
Mér fannst fyrsti spölurinn suður heiðina svolítið erfiður. Þarna var þoka og grjótið óvenjuhart (eða það fannst mér alla vega). Var feginn að ég hafði ekki látið undan freistingunni að fara úr jakkanum þegar mér var óþarflega heitt á fyrstu kílómetrunum niðri í Kjósarlægðum. En ég var svo sem ekki lengi niður að Goðdalsá. Hef farið þetta nokkrum sinnum áður og vissi við hverju var að búast, bæði í undirlagi og vegalengd. Þegar ég nálgaðist drykkjarstöðina við ána var ég næstu búinn að ná Friðriki Þór (sem ég fann seinna út að var sá sem hafði verið á undan mér alla leiðina.) Hann stoppaði ekkert við drykkjarstöðina, þannig að ég ákvað að gera það ekki heldur, öfugt við það sem ég hafði ætlað. Því að þó að ég sé alltaf bara að keppa við sjálfan mig og klukkuna finnst mér alltaf vont að sjá hlaupara fjarlægjast.

Goðdalsáin var vatnsminni en ég hef áður séð og alls enginn farartálmi. Úrið sýndi rétt um 1:20 klst, og þar sem ég vissi að þarna væru rétt um 14 km eftir breytti ég markmiðinu í 2:44 klst. Taldi mig geta klárað þetta á 14×6= 84 mín (1:24 klst). Var kátur með þetta, enda alltaf skemmtilegra að endurstilla markmið á lægri tölu en hærri tölu.

Goðdalsá-Vegamót 5,99 km (samtals 17,49 km)
Goðdalsáin rennur eðli málsins samkvæmt í lægð, sem þýðir að eftir talsverða lækkun norðan við ána (niður í 300 m.y.s.) tekur landið aftur að hækka sunnan við. Hæst fer leiðin aftur í tæpa 400 m sunnar á heiðinni. Ég hef aldrei verið aðdáandi þessarar hækkunar og það var ekkert öðruvísi þennan dag. Enda sá ég Friðrik fjarlægjast aftur smátt og smátt. En ég vissi af gömlu vana að þetta myndi nú samt alveg hafast.

Seinni drykkjarstöðin á leiðinni er við vegamót þar sem slóði liggur af Trékyllisheiðinni út á Bjarnarfjarðarháls. Sá slóði er hlaupinn áleiðis inn á heiðina í styttri útgáfu Trékyllisheiðarhlaupsins („Trékyllisheiðin Mini“ (16,5 km)). Þarna vantar mig staðþekkingu til að geta gefið staðnum annað nafn en Vegamót, en á kortum má sjá að Þrítjarnir eru þarna skammt frá.

Út frá 6 mín meðalreglunni hafði ég gert mér vonir um að ná að drykkjarstöðinni á u.þ.b. 1:56 klst, sem var auðvitað bjartsýni að teknu tilliti til hækkunarinnar. Tíminn var enda kominn í 1:58:33 þegar þangað var komið. Þarna eru um 8 km eftir að hlaupinu – og úr þessu var ég nokkuð viss um að ráða við 6 mín „peisið“, enda nánast allt undan fæti úr þessu – og þokkalega hlaupalegt. Að vísu óttaðist ég aðeins að krampar myndu setja strik í reikninginn undir lokin, rétt eins og gerðist í Pósthlaupinu tveimur vikum fyrr – og gerist reyndar oftar en ekki í keppnishlaupunum mínum ef ég á ekki innistæðu fyrir vegalengdinni. Hana átti ég ekki þennan dag. En alla vega: 1:58 klst. + 48 mín gera 2:46 klst, sem var smá bakslag miðað við síðustu markmiðssetningu, en samt bara allt í lagi.

Drykkjarstöðin á vegamótunum. (Ljósm. Guðmundur Björn Sigurðsson)

Vegamót-Bólstaðarvegur 5,82 km (samtals 23,31 km)
Skíðafélagið hafði merkt síðustu kílómetrana rækilega með niðurtalningarspjöldum eins og gjarnan er gert í skíðagöngukeppni. Átta kílómetra spjaldið var rétt eftir drykkjarstöðina – og síðan hvert af öðru. Þetta gladdi mig enda gott fóður í áframhaldandi markmiðsleiðréttingar. Mér fannst stutt á milli spjalda og leið betur en mér hefur lengi liðið í keppnishlaupi. Fátt finnst mér líka betra en hæfilegur niðurhalli á hæfilega mjúku undirlagi. Þessir kílómetrar tóku flestir rúmar 5 mín hver, þannig að við hvern km gat ég skorið hálfa til eina mínútu af markmiðinu. Einhvers staðar í brúninni ofan við Bólstað náði ég Friðriki. Bjóst allt eins við að hitta hann fljótlega aftur þegar kramparnir tækju yfir, en þrátt fyrir að einhverjir kippir væru farnir að gera vart við sig gerðist það aldrei.

Í brúninni ofan við Bólstað. (Ljósm. Hrólfur Sigurgeirsson)

Niðri á vegi sýndi klukkan 2:28:31 klst, og þar sem þarna eru bara 2,4 km eftir sá ég fram á að geta klárað á 2,4×6 = 14,4 mín, þ.e.a.s. 14:24 mín. Lokatíminn yrði þá 2:42:55 sem var framar björtustu vonum.

Bólstaðarvegur-Brandsholt („endasprettur“) 2,42 km (samtals 25,73 km)
Ég þarf svo sem ekkert að fjölyrða um þennan síðasta spöl. Hann ætti að vera auðveldur, þar sem þarna er hlaupið eftir greiðfærum malarvegi með sáralitlum hæðarbreytingum, en vissulega getur maður tafist við að vaða yfir Selá. Hún var ótrúlega vatnslítil þennan dag og því enginn farartálmi, en hins vegar brast þarna á talsverður mótvindur eftir að golan hafði verið í bakið nánast alla leið. Þrátt fyrir góða líðan var ég því einhverjum 40 sek lengur en ég hefði kosið að klára þennan kafla og kom í samræmi við það í mark á 2:43:47 klst. (Úrið mitt sýndi aðeins styttri tíma út af seinu starti í Djúpavík). En hvað um það, mér leið vel allan tímann, miklu betur en í 16,5 km hlaupinu í fyrra. Ég var þess vegna nokkuð viss um að seinni hlutinn, þ.e.a.s. frá vegamótunum inn af Bjarnarfjarðarhálsi og í mark, hefði tekið mig eitthvað styttri tíma en í fyrra. Öll slík merki um framfarir eru vel þegin.

Eftir á að hyggja
Þegar ég skoðaði millitímana betur daginn eftir hlaup sá ég að ég hafði reyndar verið einni mínútu lengur en í fyrra frá vegamótunum inn af Bjarnarfjarðarhálsi og í markið, öfugt við það sem ég hafði ímyndað mér. Vissulega var hlaupið í fyrra talsvert styttra (16,5 km í stað tæpra 26 km) en mér leið bara svo miklu betur núna að ég hélt að ég hlyti að hafa verið fljótari með þennan spotta. Í fyrra var ég alveg orkulaus síðustu tvo kílómetrana, en núna var bókstaflega ekkert að mér. Nokkrum dögum seinna sá ég svo að hlaupið mitt þetta árið gaf jafnmörg ITRA-stig og hlaupið í fyrra. Og ég sem hélt að mér hefði gengið miklu betur núna.

Eftir á að hyggja getur það eitt að setja sér hófleg markmið og ná þeim veitt manni miklu meiri gleði en að setja sér háleit markmið og ná þeim ekki – og það þótt lokatíminn sé sá sami í báðum tilvikum (eða ITRA-stigin jafnmörg). En markmiðin verða samt að vera krefjandi til að þau skipti mann einhverju máli. Þarna er meðalvegurinn vandrataður, sem víðar.

Það er alveg óþarfi að búa sér til vonbrigði – og hvað sem lokatímanum líður var þessi laugardagur besti dagurinn minn í hlaupakeppni frá því vorið eða sumarið 2019. Ég var ánægður með sjálfan mig í lok dags, líkaminn alheill og hugurinn bjartsýnn á áframhaldandi framfarir. Þetta var sigur fyrir mig eftir marga mánuði og jafnvel nokkur ár af heldur bágri hlaupaheilsu. Gleðin er ekki endilega mæld í mínútum og ITRA-stigum.

Með Sonju Sif í Selárdal eftir góðan dag á Trékyllisheiði. Við Sonja vorum ferðafélagar í þessari ferð á Strandir, (en hún var talsvert fljótari yfir heiðina).

Filed under: Hlaup | Tagged: Trékyllisheiði | 1 Comment »

Bæting í Pósthlaupinu

Posted on 2.8.2023 by stefangisla

Síðastliðinn laugardag tók ég þátt í Pósthlaupinu sem nú var haldið í annað sinn. Markmið dagsins var að bæta tímann minn í 26 km útgáfunni frá því fyrra (2:30:35 klst) og í stuttu máli gekk það eftir. Bætingin varð reyndar ekki alveg eins mikil og útlit var fyrir þegar hlaupið var rúmlega hálfnað, en bætingar hafa verið fáar síðustu misserin og því full ástæða til að vera sáttur. Laugardagurinn fól í sér staðfestingu á því að ég væri kominn vel áleiðis með að vinna mig út úr meiðslum sem hafa truflað hlaupin mín síðan í febrúar eða mars á síðasta ári. Það er stór áfangi.

Forsaga málsins
Allar hlaupaæfingarnar mínar frá því um áramót hafa miðað að því að koma mér aftur í hlaupafært stand eftir meiðsli. Umrædd meiðsli eiga að öllum líkindum upptök sín neðst í bakinu, þó að einkennin hafa aðallega komið fram í hnjánum og í framanverðu vinstra læri. Stóran hluta síðasta árs var ég svo verkjaður að ég gat ekki hlaupið yfir götu á gangbraut nema vera búinn að hita vel upp áður. Ég þrjóskaðist samt við og reyndi að halda sjó í hlaupaæfingum og mætti meira að segja í þrjú keppnishlaup síðasta sumar (þ.á m. Pósthlaupið) (eðlilega með frekar litlum árangri á minn mælikvarða). Í byrjun október áttaði ég mig loks á því að ég gæti ekki haldið áfram á sömu braut. Enginn gat í rauninni sagt mér hver rétta brautin væri, nema hvað ólíklegt var talið að áframhaldandi hlaupaæfingar myndu gera stöðuna verri.

Tólf vikna hlaupabann
Í byrjun október 2022 tók ég ákvörðun. Annars vegar setti ég sjálfan mig í 12 vikna bann frá hlaupaæfingum og hins vegar jók ég tíðni styrktaræfinga verulega með aðaláherslu á léttar æfingar fyrir vöðvana sem halda hnjánum stöðugum (aðallega framlærisvöðva). Skrifa kannski meira seinna um þær pælingar og þær æfingar. Einhvern tímann í desember fann ég að ég gat skokkað nokkur skref án verkja og 29. desember lauk hlaupabanninu með fyrsta útihlaupinu í 12 vikur. Síðan þá hefur leiðin legið upp á við, með smáhlykkjum.

Hlaupaformúlan
Hlaupaæfingarnar frá því um áramót hafa verið ólíkar öllum mínum æfingum síðustu 50 árin. Ég lagðist sem sagt ofan í bók Jack Daniels, Running Formula, og fann þar áætlun sem ég taldi við hæfi miðað við ástand mitt á þeim tíma. Síðan þá hef ég eiginlega aldrei hlaupið lengra en 10 km í einu og rólegt skokk (með púls undir 130) hefur verið uppistaðan í flestum æfingum, þó þannig að pláss væri fyrir tvo hraðari æfingakafla í hverri viku. Og allt þetta hefur verið kryddað með stuttum stílsprettum sem eru samtals orðnir á að giska 200-250 talsins frá áramótum. Löngu helgarhlaupin hafa verið í fríi og engin áhersla hefur verið lögð á hæðarmetra. Í rauninni hafa þetta ekki verið eiginlegar hlaupaæfingar, heldur fyrst og fremst grunnæfingar til undirbúnings markvissari hlaupaæfingum. Frá því í maí hef ég þó leyft sjálfum mér að gera eitthvað annað endrum og sinnum, t.d. farið aðeins lengri túra með hlaupafélögunum, skroppið á Hafnarfjallið og skrölt yfir nokkra fjallvegi. Ég hef verið með einhverja verki á flestum hlaupaæfingum ársins, aðallega neðst í framanverðu vinstra læri, en þeir hafa minnkað smátt og smátt eftir því sem liðið hefur á vorið og sumarið.

Í leit að staðfestingu
Af því sem hér hefur verið sagt má ráða að ég undirbjó mig ekkert sérstaklega fyrir Pósthlaupið, enda stóð svo sem ekki til að ég tæki þátt í því. Ákvörðun þar um var ekki tekin fyrr en einum og hálfum sólarhring fyrir hlaup, eftir að ég kom auga á tækifæri til að njóta dagsins í góðum félagsskap. Hlaup snúast nefnilega ekki bara um að hreyfa fæturna til skiptis, heldur líka um að hitta fólk. Um leið og ákvörðun var tekin fann ég að Pósthlaupið myndi verða góður prófsteinn á það sem ég hef verið að bauka í hlaupaskónum frá því um áramót, ekki síst vegna þess að ég hljóp þetta sama hlaup um svipað leyti í fyrra, meiddur en líklega í betra langhlaupaformi en núna. Bæting á milli ára, jafnvel þótt hún yrði smávægileg, væri vísbending um að breyttar áherslur í æfingum hefðu skilað árangri.

Hlaupið sjálft
Hlaupið var, rétt eins og í fyrra, ræst við Kirkjufellsrétt í Haukadal. Sól skein í heiði, vindáttin var norðaustlæg og hitastigið líklega nálægt 12°C, sem sagt kjöraðstæður. Í raun skiptist þetta hlaup alveg í tvo ólíka kafla. Fyrri kaflinn er hlaupinn eftir veginum niður dalinn og inn á aðalveginn norðvestan við brúna yfir Haukadalsá. Þangað eru u.þ.b. 16,06 km. Seinni kaflinn liggur svo eftir reiðvegum og stígum alla leið í Búðardal, samtals hátt í 11 km.

Hlaupið eftir tilfinningunni
Ég náði að hita upp eins og mér finnst best (örfáar hreyfiteygjur, létt skokk (t.d. u.þ.b. 2 km) og fáeinar hraðaaukingar). Svo var hlaupið ræst. Ég var ákveðinn í að fylgjast ekkert með klukkunni fyrstu kílómetrana og láta tilfinninguna ráða för. Þannig finnst mér auðveldast að njóta þess að vera til, en á móti kemur að ég á það til að vera einum of kærulaus í því ástandi. Í keppnishlaupum er þó síður hætta á því, þar sem ég hef tilhneigingu til að fljóta með fjöldanum og reyna að dragast ekki mikið aftur úr. Ég var sem sagt ákveðinn í að líta aldrei á klukkuna (hvorki hraða né púls) fyrr en ég væri kominn niður að Haukadalsvatni. Þangað minnti mig að væru um 8 km.

Þessi þægilega gleði
Mér leið vel þessa fyrstu kílómetra, fann hvergi til og fannst ég bara „rúlla ágætlega“. Mundi að millitíminn minn niðri á aðalveginum í fyrra var 1:25:05 klst (5:19 mín/km) og því bjóst ég við að ef meðalhraðinn niður að vatninu væri dálítið umfram það ætti ég góða möguleika á að ná markmiði dagsins. Það kom því þægilega á óvart að sjá töluna 4:49 mín/km við norðausturhorn vatnsins – og í þokkabót var ég þá búinn með næstum 10 km en ekki bara 8. Eitthvað myndi sjálfsagt hægjast á mér neðst í dalnum, enda meira um mishæðir þar, en samt leit þetta bara mjög vel út.

Þriggja og hálfrar mínútu forskot
Til að gera langa sögu stutta var millitíminn niðri á vegi 1:21:36 klst (5:05 mín/km). Þarna var ég sem sagt kominn með u.þ.b. 3,5 mín forskot miðað við hlaupið í fyrra. Eftir á að hyggja hafði ég hlaupið alla kílómetrana hraðar en síðast, að frátöldum 14. kílómetranum þar sem ég dvaldi helst til lengi á drykkjarstöð. Þessu forskoti var ég staðráðinn í að halda, enda búið að lagfæra erfiðasta hluta leiðarinnar framundan töluvert (u.þ.b. 2,7 km að Þorbergsstöðum). Það sem í fyrra var snarrótarkargi og sinuflóki var nú búið að slétta og lagfæra. Þetta átti sem sagt ekki að geta klikkað.

Að sakna hvorki snarrótar né sinu
Lagfæringarnar voru svo sannarlega til bóta fyrir mig. Eftir u.þ.b. 18,8 km liggur leiðin aftur yfir aðalveginn við Þorbergsstaði og þar var millitíminn orðinn 5:05 mín betri en í fyrra, þ.e. 1:37:41 klst. Þessar tölur mundi ég reyndar ekki þarna á staðnum, en mér leið vel og var bjartsýnn.

Í götuskóm á lausum vegi
Eftir að komið er yfir aðalveginn við Þorbergsstaði tekur við laus reiðvegur, heldur á fótinn til að byrja með. Ég hafði ákveðið að hlaupa þetta hlaup á götuskóm, ólíkt því sem ég gerði í fyrra. Kannski hefðu utanvegaskórnir verið betri þarna, en almennt held ég þó að skóvalið hafi verið rétt. Þetta er ekki langur kafli.

20 km og eintóm gleði
Mér fannst mér miða hægt þarna á reiðveginum – og einhverjir hlauparar tóku að síga framúr. Mér var reyndar alveg sama um það, enda er ég yfirleitt ekki að keppa við neinn nema sjálfan mig og klukkuna. Eftir á að hyggja var ég þó enn að auka forskotið og var líklega kominn með það í u.þ.b. 5:40 mín þegar u.þ.b. 20 km voru að baki og hæsta punkti reiðvegarins náð. Framundan voru síðustu 7 kílómetrarnir, að mestu undan fæti – og eintóm gleði.

Krampar í úrvali
Til að gera langa sögu stutta gekk síðasti hluti hlaupsins mun verr en í fyrra, öfugt við það sem ég reiknaði með í bjartsýninni þarna á reiðveginum. Þarna voru krampar aðeins farnir að gera vart við sig í kálfunum og í því ástandi verður maður ragur við að hlaupa hratt niður í móti. Þetta versnaði smátt og smátt og þegar ég var kominn niður í fjöruna hjá Búðardal með u.þ.b. 2 km eftir var staðan orðin frekar slæm. Í fjörunni er mikið um mishæðir sem henta illa við þessar aðstæður – og þar var ég farinn að ganga nokkur skref inn á milli. Steininn tók svo úr á lokasprettinum þar sem krampar heltóku annað lærið og ég varð að bíða þá af mér áður en ég gat klárað hlaupið. Lokatíminn var 2:29:59 klst, sem sagt bara 36 sek betri en í fyrra. Þar inn í blandast reyndar að lokakaflanum var breytt á milli ára þannig að hlaupið var u.þ.b. 300 m lengra núna en þá (26,75 km í stað 26,44 km skv. Garminúrinu mínu). Tíminn minn eftir 26,44 km var 2:27:45 klst, þannig að ég get svo haldið því fram að ég hafi bætt mig um 2:50 mín á milli ára. Markmiðinu var sem sagt náð þrátt fyrir erfiðar stundir í lokin.

Hvað klikkaði?
Ekkert klikkaði og ég fann aldrei fyrir verkjum. Vissulega varð bætingin ekki eins mikil og útlit var fyrir um tíma, en æfingarnar síðustu mánuði hafa jú bara gengið út á að koma heilsunni í lag og byggja grunn. Þær hafa alls ekki snúist um að safna „kílómetrum í lappirnar“ eins og maður þarf að gera til að þola að hlaupa á tiltölulega miklu álagi í tvo klukkutíma eða meira. Fyrstu 20 kílómetrarnir gengu eins og í sögu, en eftir það gekk mér illa að ráða við krampana. Svona krampar geta átt sér margar skýringar, en ég held að í mínu tilviki stafi þeir oftast af því að taugar og vöðvar hafi ekki fengið þjálfun í að vinna undir álagi í nógu langan tíma. Allan þann tíma sem hlaupið stendur eru taugarnar að flytja vöðvunum í fótunum skilaboð – til skiptis um að dragast saman eða slaka á, (styttast eða lengjast). Svona krömpum má líka við stefnuljós, þar sem boð berast til skiptis um að kveikja ljósið eða slökkva það. Á einhverjum tímapunkti er mögulegt að kerfið hætti að ráða við boðin, þannig að stefnuljósið logi nánast stöðugt.

Loksins aftur
Það besta sem ég upplifði í Pósthlaupinu (að frátöldum endurfundum með hlaupavinum) var undrunartilfinningin þegar ég leit fyrst á klukkuna við Haukadalsvatn og sá að ég var á miklu betri tíma þar en ég hafði búist við. Þessa tilfinningu hef ég ekki fundið lengi – og líklega á einmitt þessi tilfinning stóran þátt í allri þeirri hlaupagleði sem ég hef svo oft fengið að njóta síðustu áratugi. Í seinni tíð hefur borið meira á vonbrigðum yfir því að vera hægari en ég hélt.

Ekki gefast upp!
Það sem eftir stendur er fyrst og fremst gleðin yfir því að vita að enn sé hægt að snúa hlaupaheilsunni sér í hag. Ég held að margt hlaupafólk á mínum aldri hafi tilhneigingu til að „kasta inn handklæðinu“ þegar meiðsli, sem sjálfsagt eru oft aldurstengd, gera því erfitt fyrir að stunda áhugamálið sitt. En uppgjöf er alltaf ávísun á vandræði. Eða eins og það er orðað í sænsku orðatiltæki: „Vissa dagar vill man bara kasta in handduken. Men så inser man att det bara blir mer tvätt“.

Ég hlakka til næstu hlaupa!

Í Búðardal með hlaupavinum úr Hlaupaklúbbnum Flandra að Pósthlaupinu loknu. Sigrún Sigurðardóttir vann 50 km hlaupið með miklum yfirburðum og varð á undan öllum körlunum! Og Heiðrún Harpa Marteinsdóttir bætti sig um heilar 5 mínútur í 26 km hlaupinu. (Ljósm.: Snæbjörn Eyjólfsson).

Filed under: Hlaup | 1 Comment »

Hlaupaannáll 2022 og markmiðin 2023

Posted on 9.2.2023 by stefangisla

Enn held ég uppteknum hætti að skrifa einhvers konar áramótauppgjör að nýliðnu hlaupaári, (eða að tiltölulega nýliðnu hlaupaári). Ég hef reyndar stundum verið spenntari fyrir þessu ritunarverkefni en núna, sem endurspeglar einfaldlega þá tilfinningu að nýliðið ár hafi verið erfitt hlaupaár og að talsverð óvissa ríki um hvað nýtt hlaupaár muni bera í skauti sér. Þessi hlaupaannáll er sá 16. í röðinni, þannig að bráðum fer þetta líklega að fylla heila bók. Sú bók yrði þó tilbreytingarlítil aflestrar, þar sem pistlarnir eru frekar líkir hver öðrum.

Í stuttu máli
Hlaupaárið 2022 byrjaði bara nokkuð vel. Ég hafði þá verið að stækka vikuskammtana smátt og smátt frá því seint í október og var kominn í 45 km/viku um áramót. Reiknaði með að halda áfram á svipuðum nótum og vera kominn í 70 km seint í febrúar. Það fór þó á annan veg, því að í byrjun febrúar fékk ég einhverja slæmsku í bakið sem sló mig talsvert út af laginu. Í byrjun mars fór ég svo að finna til innanvert í hægra hnénu og sá kvilli fylgdi mér nánast út árið og kom í veg fyrir markvissar æfingar og framfarir. Við tóku 8 mánuðir þar sem hlaupaæfingar lituðust af verkjum og takmarkaðri hlaupagetu. Ég komst þó í gegnum þrjú keppnishlaup um sumarið og átti nokkrar góðar stundir í fjallvegahlaupum, þó að líkamlegt form væri þá orðið það slakasta í áraraðir. Um haustið hélt ég uppteknum hætti, allt þar til ég áttaði mig á því í byrjun október að eitthvað þyrfti að breytast. Þá ákvað ég að taka mér 12 vikna frí frá hlaupum og setja allt mitt traust á styrktaræfingar. Það virkaði vel og einhvern tímann í byrjun desember var ég hættur að finna til í hnénu. Þann 29. desember voru 12 vikurnar liðnar og ég náði að ljúka hlaupaárinu með tveimur verkjalausum hlaupum, að vísu mjög hægum, og gat tekið bjartsýnn á móti nýju ári.

Æfingarnar 2022
Eins og fyrr segir byrjaði árið vel og janúar gekk áfallalaust fyrir sig. Ég náði m.a. að hlaupa þrjá Háfslækjarhringi í góðum félagsskap og náði tvisvar upp á topp á Hafnarfjallinu. Hafði aldrei áður heimsótt toppinn í janúar. Reyndar fannst mér ég alltaf heldur þungur, sérstaklega í brekkum. Samtals hljóp ég 208 km í mánuðinum – og þegar upp var staðið reyndist þetta lengsti mánuður árisns. Þann 9. febrúar byrjaði svo eitthvert vesen í bakinu á mér, sem leiddi niður í vinstri nára og niður framanvert vinstra lærið. Ég gat svo sem hlaupið eftir sem áður, en næstu þrjár vikur svaf ég lítið fyrir verkjum. Svoleiðis tekur sinn toll og þessar vikur hljóp ég lítið sem ekkert. Þann 1. mars skrifaði ég eftirfarandi á Strava eftir 8 km skokk um heimabyggðina á Hvanneyri:

Staðan er enn slæm. En ég get alveg hlaupið þegar bugunin víkur frá mér smástund. Þetta skokk var t.d. eintóm gleði, enda skein sólin til að byrja með og frosinn klaki brakaði undan nöglunum í skónum. Þessar þrjár vikur orsaka líklega 6-7 vikna seinkun í æfingaferlinu, en fregnir af andláti og útför komandi hlaupasumars eru stórlega ýktar.

Staðan versnaði svo enn frekar 12. mars í frekar löngu æfingarhlaupi. Reyndar leit þetta sakleysislega út til að byrja með:

Eitthvað slæmur innanvert í hægra hné líka, sem er óvenjulegt.

Þetta hnjávesen, sem virtist sakleysislegt í byrjun, átti eftir að fylgja mér næstum til áramóta og gerði það að verkum að ég náði aldrei að æfa almennilega og gat hvorki hlaupið langt né hratt, þrátt fyrir næstum óteljandi tíma hjá Halldóru sjúkraþjálfara og Guttormi naprapata. Þau voru bæði sammála um að vandamálið væri ekki í liðnum sjálfum, heldur hlyti það að liggja í aðliggjandi vöðvum og sinum. Halldóra taldi vandamálið vera þar sem liðbandið innan á hnénu festist á brjóskið. Guttormur sagði að orsökin lægi í bakinu. Segulómun hefði verið gagnleg til að greina vandann af meiri nákvæmni, en á þessum tíma var margra vikna bið eftir tíma hjá heilsugæslulækni og engin leið að komast í segulómum án þess að byrja þar.

Næstu tvær vikur hljóp ég næstum ekki neitt en lét mig svo hafa það eftir hvatningu frá Guttormi sem sagði að þetta væru „sterkir strúktúrar“ og að ég væri ekki að fara að skemma neitt. Enda skemmdist ekki neitt þótt ég hlypi, var bara „vont allan tímann, en gerlegt“, eins og ég skrifaði á Strava í lok mánaðarins. Apríl og maí voru svipaðir, ég var sæmilega duglegur að taka styrktaræfingar og fannst þær skila einhverju. En hnéð var samt alltaf svipað. Yfirskriftir hlaupaæfinganna minna á Strava bera vott um það, t.d. „Kvalræðisskokk“, „Já, neinei“, „Smávegis vonbrigðaskokk“, „Leitað að léttleika“ og „Einn af þessum dögum“. Seint í apríl tók ég mér algjört frí frá hlaupum í þrjár vikur. Þá var staðan orðin svo slæm að ég gat með harmkvælum skokkað á 7 mín/km. En hléið skilaði svo sem engu. Var kannski aðeins skárri á fyrstu æfingunni eftir hlé, en svo sótti allt í sama farið. Þegar þarna var komið sögu skráði ég mig úr Laugaveginum og einhverjum fleiri hlaupum sem ég hafði skráð mig í.

Seint í júní komst ég loks í segulómun. Niðurstöðurnar pössuðu vel við það sem áður hafði komið fram; liðurinn sjálfur var fínn, en smávegis bólga (tendinitis) í liðbandinu innan á hnénu.

Júlí og ágúst voru bestu hlaupamánuðir ársins. Hnéð var reyndar alltaf með vesen en mér tókst samt að renna nokkuð þægilega í gegnum fimm fjallvegahlaup, enda álagið þar oftast frekar lítið. Tók líka þátt í þremur keppnishlaupum utanvega; ekki af því að mér fyndist ég í standi til þess, heldur vegna þess að mér hafði verið boðið eða að ég hafði tekið einhvern þátt í undirbúningnum og fannst þess vegna tilheyra að vera með.

Um 20. ágúst var ég búinn að átta mig á að ekki yrðu unnin frekari afrek þetta sumarið. Því ákvað ég að byrja undirbúning fyrir frábært hlaupasumar 2023, sem fólst aðallega í að taka miklu fleiri styrktaræfingar en áður. Ofast tók ég þessar æfingar heima, þær byrjuðu yfirleit upp í rúmi um leið og ég var vaknaður á morgnana og tóku allt niður í 10 mínútur. Með þessu tók ég svo hlaupaæfingar annað slagið og reyndi m.a. að mæta á Flandraæfingar þegar þær voru byrjaðar í byrjun september.

Eftir góða en sársaukafulla Flandraæfingu 6. október varð mér loksins ljóst að tilgangslaust væri að halda áfram svona, hnéð var alltaf svipað – og stundum verra. Lengst af hafði ég gengið út frá því að hlaupin skemmdu ekki neitt, en samt var ég alltaf verstur daginn eftir hlaup sem voru meira en í meðallagi erfið. Ég tók því yfirvegaða ákvörðun um 12 vikna hlaupabann sem skyldi gilda til 29. desember. Bætti þess í stað enn í styrktaræfingarnar og frá og með 21. nóvember tók ég æfingu á hverjum einasta degi til áramóta. Fór líka smátt og smátt að taka örstuttar hlaupaæfingar á brettinu í bílskúrnum í mesta fáanlega halla og fann þá merkilegt nokk aldrei til í hnénu. Síðan fór ég líka að labba afturábak uppímóti á brettinu að ráði Þorkels frumburðar, sem hefur kynnst ýmsu í sambandi við íþróttameiðsli og hlaupaþjálfun.

Á Flandraæfingu 6. október. (Síðasta æfingin mín með öðru fólki þetta árið). (Ljósm. Bjarney Lárudóttir Bjarnadóttir)

Í byrjun nóvember datt Halldóru sjúkraþjálfara í hug að mæla styrkinn í vöðvunum framan (quadriceps) og aftan (hamstring) á lærunum til að leita að misræmi. Fyrsta mælingin var gerð 4. nóvember og sýndi afdráttarlausa niðurstöðu: Framlærisvöðvarnir hægra megin reyndust sem sagt 15% máttlausari en vinstra megin, en aftan á lærunum snerist dæmið við. Þar var vinstri 25% máttlausari en hægri. Þetta rímaði mjög vel við einkennin, þ.e.a.s. verk innan á hægra hné og stíft framlæri vinstra megin. Eftir þetta breytti ég styrktaræfingunum þannig að þar væri aðalaáherslan á að styrkja veikari svæðin (hægri fram og vinstri aftur) á meðan sterkari hlutarnir voru nánast í fríi. Sex vikum síðar höfðu veikari svæðin styrkst um 36-49% en hin nánast staðið í stað. Ég tók þetta sem sönnun á gagnsemi tíðu styrktaræfinganna minna, jafnvel þótt þær væru næstum allar gerðar heima og án þyngda. Um leið fylltist ég bjartsýni á framhaldið.

Einhvern tímann snemma í desember var hnéð alveg hætt að angra mig og þann 29. des. lauk 12 vikna hlaupabanninu. Þann dag hoppaði ég inn í hlaupaprógamm frá Jack Daniels með miklu hægari hlaupum en ég hef nokkurn tímann nennt að stunda, næstum allt miðað við að halda púlsinum undir ákveðnu marki, í mínu tilviki t.d. undir 130 slög/mínútu. Fyrsta æfingin var framkvæmd í 18 stiga frosti, en gleðin yfir því að vera byrjaður aftur gerði miklu meira en að vega upp á móti kuldanum. Fann ekkert til í hægra hnénu, en var stífur framanvert í vinstra lærinu. Sá stífleiki hafði fylgt mér nánast allt árið og var farinn að venjast. Eftir þessa æfingu skrifaði ég:

Formið náttúrulega alveg farið, en það kemur fljótt ef skrokkurinn gefur mér frið til að æfa. Stígandi næstu vikna verður hægur, en ef allt gengur vel ætti grunnurinn að vera orðinn nógu góður í byrjun maí til að ég geti byrjað að æfa af einhverju viti.

Og þar með lauk þessu ári. Samanlögð hlaupavegalengd varð ekki nema 1.150 km, sem er það stysta síðan 2006 að bakmeiðslaárinu 2018 frátöldu. En ætli leiðin liggi ekki bara upp á við héðan? Alla vega var ég bjartsýnn á framhaldið í lok árs og ánægður með að hafa fundið mér nýja nálgun fyrir hlaupaæfingarnar. Og styrktaræfingarnar halda áfram. Þar er enn misræmi sem ástæða er til að leiðrétta – og svo verður fróðlegt að mæla styrkinn í þriðja sinn, t.d. í febrúar.

Keppnishlaupin
Þegar leið að vori vissi ég að keppnishlaupin yrðu hlaupin meira af vilja en mætti þetta árið. Í samræmi við það tók ég bara þátt í þremur hlaupum, sem mér var annað hvort boðið í eða sem tengdust mér á annan hátt. Ég taldi mig fara í þessi hlaup með raunhæfar væntingar, en í hreinskilni sagt kom mér á óvart hversu lítil getan var orðin eftir langvarandi meiðslavesen og takmarkaðar æfingar. Árangurinn var sem sagt undir þessum „raunhæfu væntingum“, sem voru vonbrigði út af fyrir sig. Þakklætið fyrir að geta samt verið með í þessum hlaupum var samt alltaf ofar í huganum en vonbrigðin.

Líðanin í þessum hlaupum og eftir þau fékk mig til að hugsa enn meira en áður um þessa fínu línu á milli þess að sætta sig við alla uppskeru hversu lítil sem hún er og þess að finna til óánægju þegar uppskeran er undir væntingum. Kannski skrifa ég langan pistil um þessa fínu línu einhvern tímann seinna, en í stuttu máli finnst mér samfélagið gera einum of mikla kröfu um að fólk á mínum aldri hætti að setja sér markmið og sé bara endalaust þakklátt fyrir að geta eitthvað. Fólk á mínum aldri er orðið hálfsjötugt og þarf auðvitað að gera sér grein fyrir að það getur ekki náð sama árangri í líkamlegum kúnstum á borð við hlaup eins og það náði fyrir nokkrum árum eða áratugum. Vissulega er ég innilega þakklátur fyrir að geta enn, svona oftast nær, hlaupið allmarga kílómetra þegar mig langar til og verið fljótari að því en flestir á mínu reki. Og vissulega eru markmiðin mín orðin allt önnur en þau voru. En hvað sem „mínum aldri“ líður ætla ég að halda áfram að setja mér markmið og verða pínulítið svekktur ef ég næ þeim ekki, svona um leið og ég passa mig að vera „rólegur á vanþakklætinu“ eins og ég kýs að kalla það. Um leið og maður hættir að setja sér markmið og um leið og maður er óendanlega glaður yfir öllum árangri sem maður nær, bara vegna þess að maður er kominn á einhvern tiltekinn aldur, byrjar niðurleiðin að verða brött.

Það varð sem sagt ekkert úr því að ég „hefndi mín“ á Henglinum og Vörðuskeggja, eins og ég var staðráðinn í að gera eftir svaðilförina á þeim slóðum vorið 2021. Fyrsta keppnishlaupið mitt sumarið 2022 var Dyrfjallahlaupið (24 km) 9. júlí, en því gat ég einfaldlega ekki sleppt. Eins og ég skrifaði í bloggpistli eftir hlaup er náttúran þarna fyrir austan „einfaldlega of stórkostleg til að njóta hennar ekki – og yfirbragðið á hlaupinu […] líka einhvern veginn þannig að manni getur ekki annað en liðið vel í sálinni, þó að líkaminn sé kannski frekar þvældur„. Í stuttu máli varð þetta stórskemmtilegur dagur. Sjálfur aðdragandinn var líka skemmtilegur, m.a. vegna þess að þar slóst ég í för með Jósepi Magnússyni, hlaupafélaga mínum úr Borgarnesi, sem er „ekki bara einn af öflugustu og reyndustu langhlaupurum landsins, heldur […] líka talsvert lausari við áhyggjur og smámunasemi en annað fólk„. Ég slóst reyndar ekkert í för með honum í hlaupinu sjálfu, enda náði hann fjórða sæti, var rúmum klukkutíma á undan mér í mark og þegar hann sótti mig að hlaupi loknu var hann búinn að skokka 11 km lengst inn í sveit til að ná í bílinn sinn sem hann hafði skilið eftir hjá rásmarkinu. Fyrirfram hafði ég vonast til að geta klárað hlaupið á svo sem korteri lengri tíma en árið áður, en þegar upp var staðið höfðu 10 mínútur bæst þar ofan á. Lokatíminn var 3:10:54 klst, sem skilaði mér í 46. sæti af 115 manns sem luku hlaupinu. Einhver spurði mig hvort ég hefði ekki unnið minn aldursflokk. Það getur svo sem vel verið. Alla vega var ég langelsti þátttakandinn í hlaupinu. Og ég var bara hæstánægður með þetta allt saman – og enn ánægðari þegar Sara tengdadóttir kom í markið rétt á eftir mér. Þátttaka og nærvera fólks úr fjölskyldunni gerir allt betra!

(Myndina efst í þessum pistli tók Þorsteinn Roy Jóhannsson í Dyrfjallahlaupinu, þegar ég var að koma af Víknaheiði niður í Breiðuvík, sæmilega brattur).

Næsta keppnishlaup var Pósthlaupið vestur í Dölum 6. ágúst. Lengsta hlaupið var 50 km spotti frá Staðarskála að Búðardal – og auðvitað langaði mig til að geta hlaupið alla þá leið. En ég vissi að sú vegalengd var handan skynsemismarka og lét mér því nægja að taka síðustu 26 kílómetrana ofan úr Haukadal. Ég var staddur á Hólmavík helgina sem hlaupið fór fram og ók þaðan í Dalina með Birki bónda í Tröllatungu, sem hefur verið einn minn allra besti hlaupafélagi síðustu 15 árin. Sá félagsskapur bætti gleði við daginn, sem þó var gleðilegur fyrir. Fyrstu 16 km voru hlaupnir eftir vegi og á þeim kafla gekk mér bara vel og náði að halda meðalhraða upp á 5:19 mín/km, kannski aðeins hægar en ég ætlaði en samt allt í lagi. Síðustu 10 km voru hins vegar miklu erfiðari, bæði vegna þess að undirlagið var erfiðara og vegna þess að ég var eðlilega ekki í neinu formi fyrir löng hlaup. En þetta var samt gaman! Ég komst alheill og glaður í markið á 2:30:35 klst, í 11. sæti af 35 keppendum, á u.þ.b. 12 mínútum lengri tíma en ég hafði gert mér vonir um, en líkaminn skemmdist ekki neitt og veðrið var gott. Og aftur var ég elsti keppandinn. Er fullorðið fólk bara alveg hætt að mæta í svona hlaup, eða hvað!?

Ég get reyndar ekki sagt skilið við Pósthlaupið án þess að minnast á móttökurnar og gleðina við marklínuna í Búðardal. Þar var gleði, gestrisni og sólskin í hverju augnabliki.

Þriðja og síðasta keppnishlaup sumarsins var svo Trékyllisheiðin 13. ágúst. Þar langaði mig auðvitað að hlaupa alla leið úr Trékyllisvík til Steingrímsfjarðar (48 km) eins og árið áður, en eðlilega varð styttra hlaupið, 16,5 km af Bjarnarfjarðarhálsi niður í Selárdal, að duga. Reyndar fékk ég tækifæri til að skreppa norður í Trékyllisvík að morgni hlaupadags til að ræsa lengra hlaupið. Sú ferð gerði daginn bara eftirminnilegri og spillti á engan hátt fyrir. Styttra hlaupið var svo ræst á Bjarnarfjarðarhálsi kl. 13:00. Keppendurnir voru 32 talsins og ég átti von á að verða rétt framan við miðju. Lengi framan af var ég samt í 4. sæti í hlaupinu og þegar ég leit til baka eftir nokkra kílómetra sá ég ekkert til mannaferða. Það fannst mér alveg stórundarlegt.

Í þessu hlaupi var ég auðvitað með einhverja áætlun, eins og í öllum öðrum hlaupum. Mig langaði sem sagt að vera í mesta lagi 1:30 klst að klára hlaupið og til þess fannst mér líklegt að ég þyrfti að klára fyrri hlutann undir 50 mín. Þessi fyrri hluti voru 8,4 km að drykkjarstöð á vegamótunum við aðal-Trékyllisheiðarleiðina, inn af Sunndal. Þaðan voru svo 8,2 km í mark, sem ég taldi að ætti að taka u.þ.b. 10 mín styttri tíma.

Nokkru áður en ég kom að drykkjarstöðinni sá ég að ég var ekki lengur alveg einn því að Inga Dísa, ein af mínum bestu hlaupafélögunum, var farin að draga verulega á mig. Við drykkjarstöðina sýndi klukkan 52:03 mín og þá vissi ég að allt tal um „sub-1:30“ var orðið óraunhæft, þó að vissulega væri seinniparturinn undan fæti. Ég lét drykkina á stöðinni eiga sig, enda að mínu mati óþarft að nærast í hlaupi sem tekur langt innan við tvo tíma. Inga Dísa staldraði hins vegar eitthvað við og ég var aftur orðinn einn í 4. sætinu.

Ferðalagið niður af heiðinni gekk bara ágætlega, en meiðslin mín gerðu það samt að verkum að ég gat ekki beinlínis „bombað“ niður brekkurnar. Inga Dísa dró á mig smátt og smátt og skildi mig svo eftir þegar við komum upp úr Selánni og áttum 1200 m eftir í mark. Ég var ekki beinlínis þreyttur á þessum kafla, en annað hvort voru vöðvarnir í fótunum hættir að taka við taugaboðum eða skildu þau ekki. Allt varð blýþungt, en þetta hafðist nú samt og lokatíminn varð 1:36:04 klst. Það dugði í 3. sæti hjá körlum og 5. sæti alls.

Auðvitað langar mig til að geta hlaupið miklu hraðar en ég gerði þennan dag, en ég var samt hæstánægður með þetta allt saman. Og samveran og veitingarnar á marksvæðinu gerðu góðan dag enn betri.

Með Sigurjóni Svavarssyni og Guðbirni Einarssyni á palli í Selárdal eftir stutta Trékyllisheiðarhlaupið. (Ljósm. Viktoría Rán Ólafsdóttir)

ITRA-stigin
Ég hef tekið sérstöku ástfóstri við styrkleikalista Alþjóðautanvegahlaupasambandsins (ITRA (International Trail Running Association)), enda nýtist hann mér einkar vel til að setja mér markmið í utanvegahlaupum – og gerir um leið mögulegt að bera hlaupin saman hvert við annað. Í ársbyrjun var ég með 586 ITRA-stig, en stigafjöldinn reiknast út frá vegnu meðaltali fimm bestu ITRA-hlaupa síðustu 36 mánuði. Og helst vil ég náttúrulega ekki lækka mikið í stigum á milli ára. Keppnishlaup ársins hjálpuðu mér ekkert í þeirri viðleitni. Dyrfjallahlaupið gaf 502 stig, Pósthlaupið 521 stig og Trékyllisheiðin 510 stig, allt sem sagt býsna svipað. Það vill hins vegar svo vel til að besta hlaup síðustu 36 mánaða vegur þyngst í meðaltalinu og þess vegna lækkaði stigatalan mín bara niður í 583 stig þrátt fyrir risjótt gengi hvað þetta varðar. Í fyrra fékk ég 604 stig út úr Dyrfjallahlaupinu og „lifi“ á því enn. Árið 2024 má ég hins vegar búast við verulegri lækkun ef ekkert verður að gert, því að þá dettur þetta hlaup út af 36 mánaða listanum.

Skemmtihlaupin
Hið hér um bil árlega Uppstigningardagshlaup var hlaupið 26. maí, en síðan árið 2010 höfum við hjónin boðið í hálfmaraþon og mat á uppstigningardag ár hvert (að árinu 2021 frátöldu). Hingað til hefur hlaupaleiðin alltaf verið hinn sívinsæli Háfslækjarhringur með upphaf og endi í Borgarnesi, en nú lá leiðin um nágrenni Hvanneyrar þangað sem við hjónin fluttum haustið 2021. Nú var sem sagt hlaupið „niður í Land“ eins og heimamenn kalla það – og svo Andakílshringurinn upp að Skorradalsvatni. Við lögðum at stað 8 saman, en ég varð reyndar að láta mér nægja að skokka með fyrstu kílómetrana. Maí var ekki góður hnémánuður. Og hin hefðbundna heitapottsferð að hlaupi loknu féll niður, þar sem enginn pottur var til staðar. Það mál er í vinnslu.

Í garðinum heima eftir Uppstigningardagshlaupið 2022. (Ljósm. Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir)

Í fyrsta sinn var ég ekki með í Hamingjuhlaupinu á Hólmavík, sem jafnan er hlaupið í tengslum við Hamingjudagana þar í bæ. Að þessu sinni rákust þeir á við hátíðarhöld í fjölskyldunni minni.

Fjallvegahlaupin
Sumarið 2022 var sjötta sumar síðari hluta fjallvegahlaupaverkefnisins míns. Fyrstu fimm sumrin tókst mér að ljúka 18 hlaupum, sem var nokkuð undir pari því að meðaltali miða ég þetta við fimm hlaup á ári. Sumarið 2022 náði ég að halda í horfinu, en ekkert umfram það. Þetta sumar bættust fimm hlaup til viðbótar í safnið, þannig að nú er talan frá upphafi komin í 73 (50+23). Það þýðir að ég þarf að hlaupa næstum 7 fjallvegi að meðaltali næstu fjögur sumur.

Fjallvegahlaup sumarsins voru hlaupin í tveimur lotum. Fyrri lotuna tók ég á Austurlandi í byrjun júlí, þegar ég var þar staddur í sumarfríi með fjölskyldunni. Fyrsta hlaupadaginn, laugardaginn 2. júlí, ætlaði ég að leggja tvo fjallvegi að baki, þ.e.a.s. Kækjuskörð milli Borgarfjarðar og Loðmundarfjarðar og síðan Tó þaðan og yfir í Eiðaþinghá. Vegna þoku reyndist þetta ómögulegt, eða alla vega óskynsamlegt, þannig að þessar leiðir bíða betri tíma. Í staðinn tók ég skyndiákvörðun um að hlaupa Fjallsselsveg frá Skeggjastöðum í Jökuldal að Fjallsseli í Fellum, tæplega 19 km leið. Reyndar er Fjallsselsvegur eiginlega enginn vegur, fyrr en komið er upp á háheiðina í 660 m hæð. Þaðan liggur slóði til byggða í Fellum. Þegar á heildina er litið fer þessi fjallvegur ekki hátt á vinsældalistann. Til þess er undirlagið Jökuldalsmegin of erfitt. En það er alltaf gaman að hlaupa í góðum félagsskap. Þennan dag var það minn góði hlaupavinur Birkir bóndi sem sá um félagsskapinn og Birgitta mín sá um fólksflutningana. Þau hafa bæði komið mikið við sögu í fjallvegahlaupaverkefninu.

Með Birki við Fjallssel í Fellum að loknu hlaupi um Fjallsselsveg. (Ljósm. Birgitta Stefánsdóttir)

Næst lá leiðin um Aðalbólsveg frá Aðalbóli í Hrafnkelsdal að Kleif í Fljótsdal, samtals um 23,5 km. Þetta hlupum við fimm saman 5. júlí – og svo bættust tvær við þegar komið var upp á Fljótsdalsheiðarveginn, eða Kárahnjúkaveg eins og hann er oftast kallaður. Hrafnkeli Freysgoða þótti Fljótsdalsheiði vera „yfirferðarill, grýtt mjög og blaut“, en leiðin sem við fórum var líklega sýnu þurrari en leið Freysgoðans. Í stuttu máli er samt leitun að blautari fjallvegum, en þarna eru stígar ógreinilegir á köflum og því kunna aðrir að hitta á þurrari leið en þá sem við fórum. Þrátt fyrir þetta er vel hægt að mæla með þessari leið fyrir þá sem þola vel að vökna. Þarna býr mikil saga og margt fallegt ber fyrir augu. Það sem stóð þó upp úr í þessari ferð var að við hittum fræðimanninn og sagnaþulinn Pál á Aðalbóli. Hann vísaði okkur á leið yfir ána Hrafnkelu, en eftir nokkrar vangaveltur var síðan ákveðið að hann myndi skutla okkur yfir ána á sexhjóli. Þegar það mál var í höfn sagði hann – og hló við – að við hefðum líklega drukknað ef við hefðum vaðið þar sem hann lagði upphaflega til. Ár eins og Hrafnkela eiga það til að breyta sér.

Á hjólinu með Páli á Aðalbóli. (Ljósm. Ragnhildur Aðalsteinsdóttir)

Þriðja og síðasta leiðin fyrir austan var svo Dalaskarð á milli Seyðisfjarðar og Mjóafjarðar, nánar tiltekið úr Austdal í Seyðisfirði yfir í Daladal í Mjóafirði. Þetta var sannkallað fjölskylduhlaup, því að við fórum það þrjú saman, ég, dóttirin Birgitta og tengdadóttirin Sara. Reyndar var þetta á köflum meira klifur en hlaup. Leiðin er nefnilega snarbrött, sérstaklega efst uppi. Og þegar við komumst á toppinn sáum við ekkert niður Mjóafjarðarmegin, nema þoku sem náði neðan úr Daladal og upp að tánum á okkur þar sem við stóðum á klettabrúninni og höfðum ekki hugmynd um hvar vaninn væri að klöngrast niður. Það tókst farsællega, en líklega hentar leiðin hvorki óvönum né lofthræddum. Og svo er örugglega best að vera þarna á ferð þegar ekki er þoka. Þetta var samt fullkominn dagur.

Sara og Gitta rétt ókomnar upp í Dalaskarð Seyðisfjarðarmegin. (Þokan lá í leyni hinum megin við skarðið).

Síðustu tvö fjallvegahlaup sumarsins hljóp ég með landsliðshlauparanum Rannveigu Oddsdóttur í einstakri veðurblíðu þriðjudaginn 16. ágúst, yfir Strjúgsskarð (13 km) og Gyltuskarð (18 km), þ.e.a.s. frá Strjúgsstöðum í Langadal innan við Blönduós, yfir Strjúgsskarð og Laxárdal fremri, um Litla-Vatnsskarð, yfir Víðidal í Staðarfjöllum og loks yfir Staðarfjöll niður að Reynistað í Skagafirði, skammt innan við Sauðárkrók. Þetta var besti hlaupadagurinn minn þetta árið, bæði mælt í kílómetrum og almennri líðan. Það að upplifa frelsið og náttúruna sem umlykur mann á svona degi er nóg ástæða til að þrauka í gegnum erfiðar æfingar og þráláta verki flesta hina dagana.

Með Rannveigu við Strjúgsstaði að morgni hlaupadags. Stjrúgsskarð í baksýn. (Ljósm. Þorkell Stefánsson).

Ferðasögurnar úr fjallavegahlaupunum og fróðleikur um leiðirnar tínist smám saman inn á vefsvæði Fjallvegahlaupaverkefnisins míns.

Persónumetin
Eftir því sem árin hlaðast á mann verður erfiðara að finna sér einhver persónuleg met til að bæta. Ef vel er leitað má þó lengi finna eitthvað. Eftirfarandi listi sýnir þau persónuleg met (PB) frá árinu 2022 sem mér tókst að grafa upp í fljótu bragði:

Flestar styrktaræfingar á einu ári: 124 stk. Fyrra met 68 stk. 2018.
Lengsta samfellda æfingalota: 71 dagur 21. okt. – 31. des. Fyrra met ekki skráð.

Náðust markmiðin?
Ég setti mér fimm hlaupatengd markmið fyrir árið 2022 og náði engu þeirra. Í fyrsta lagi ætlaði ég að bæta mig um klukkutíma í 53 km Hengilshlaupinu (6:34:09 klst). En ég mætti náttúrulega ekkert í hlaupið vegna meiðsla. Í öðru lagi ætlaði ég að hlaupa Laugaveginn undir 6 klst. Mætti ekki þar heldur. Í þriðja lagi ætlaði ég að ná 50.000 hæðarmetrum á árinu, en náði bara 23.819. Náði þó alla vega 12 sinnum upp á topp á Hafnarfjallinu og hef bara einu sinni farið fleiri ferðir á einu ári. Í fjórða lagi ætlaði ég að vera með 586 ITRA-stig í árslok, endaði í 583. Og í fimmta lagi var markmiðið að hafa gleðina með í öllum hlaupum. Ég tel mig hafa verið nálægt því að ná þessu markmiði, en þó man ég eftir æfingum síðla vetrar þar sem gleðin vék alfarið fyrir verkjum og almennri vesöld.

Markmiðin 2023
Í ljósi þess hvernig æfingar gengu fyrir sig á árinu 2022 ætla ég, svona rétt til tilbreytingar, að sleppa markmiðssetningum fyrir árið 2023 að mestu leyti. Eina markmiðið sem fær að halda sér er að hafa gleðina með í för í öllum hlaupum. En ef ég næ að mæta í einhver keppnishlaup mun ég hiklaust setja mér markmið fyrir viðkomandi hlaup, að teknu tilliti til stöðunnar eins og hún er þann daginn. Án markmiða verða hlaupin bragðlausari.

Hlaupadagskráin mín 2023
Þrátt fyrir allt er ég búinn að skrá mig í þrjú hlaup sumrið 2023, svo sem ráða má af eftirfarandi upptalningu. Í tveimur þeirra átti ég gamlar skráningar sem ég hafði fengið að færa á milli ára og svo er eiginlega skyldumæting í það þriðja. Og svo stefni ég auðvitað að einhverjum fjallvegahlaupum og er tilbúinn að nefna sjö þeirra nú þegar. Formleg fjallvegahlaupadagskrá fyrir sumarið 2023 hefur hins vegar ekki litið dagsins ljós.

Vestmannaeyjahringurinn (Puffin Run) 6. maí
Eitt fjallvegahlaup suðvestanlands um miðjan maí
Hengillinn (26 km) 10. júní
Fimm fjallvegahlaup á Hornströndum 4. og 5. júlí
Trékyllisheiðarhlaupið (26 km, (ný vegalengd)) 12. ágúst
Fjallvegahlaup um Mosa (Frá Neðri-Brekku í Saurbæ í Bitrufjarðarbotn) 11. september (þegar 115 ár verða liðin frá fæðingu pabba)

Svo þróast þetta bara einhvern veginn.

Ætli þessi mynd hafi ekki verið tekin á þriggja ára keppnis-afmælinu, sem sagt 1975. 🙂

Þakklætið
Þann 19. ágúst 2022 átti ég 50 ára keppnisafmæli sem hlaupari, því að þá var liðin hálf öld frá fyrstu hlaupakeppninni minni á Sævangsvelli við Steingrímsfjörð. Fyrsta keppnishlaupið var reyndar 100 m hlaup, sem er ekkert sérstaklega eftirminnilegt nema kannski fyrir holu á miðri leið þar sem túnið var illa kalið. Ég vil miklu frekar miða upphafið við 800 m hlaupið seinna sama dag. Þar fannst mér ég vera á réttri hillu, en var líklega lítið farinn að hugsa um landvinninga í miklu lengri hlaupum. Ég hef áður skrifað um þetta upphaf og ætla svo sem ekkert að endurtaka það hér. En vitneskjan um að ég hafi notið þess í 50 ár með litlum hléum að stunda þetta áhugamál kallar fram stóran þakklætisskammt í huganum. Mér finnast það algjör forréttindi að hafa mátt eiga svona langa hlaupaæfi og ég mun svo sannarlega gera það sem í mínu valdi stendur til að lengja hana enn frekar. Og það eru líka forréttindi að hafa fengið að vera samtíða fólki sem hefur gert mér þetta mögulegt.

Árafjöldinn gefur ekkert tilefni til uppgjafar og ég mun halda áfram að reyna að finna lausnir á þeim hlaupatengdu vandamálum sem steðja að og verða smátt og smátt tíðari. Til að standa sig í þeim leik þarf mikla útsjónarsemi, þolinmæði og jafnvel þekkingu. Ég mun hér eftir sem hingað til reyna að nýta mér þann skammt sem ég á af þessum verðmætum og gera mitt besta til að útvega meira þar sem núverandi birgðir þrýtur.

Filed under: Heilsa, Hlaup, Lífið og tilveran | Leave a comment »

50 ára keppnisafmæli

Posted on 19.8.2022 by stefangisla

Í dag á ég 50 ára keppnisafmæli sem hlaupari, því að í dag er liðin hálf öld frá fyrstu hlaupakeppninni minni. Frumraunin var þreytt á héraðsmóti HSS í Sævangi við Steingrímsfjörð laugardaginn 19. ágúst 1972. Í minningunni snerist þátttaka mín í mótinu nánast eingöngu um keppni í 800 m hlaupi, en reyndar var ég búinn að taka þátt í 100 m hlaupi, langstökki og þrístökki áður en röðin kom að 800 metrunum.

Það var svo sem ekkert nýtt fyrir mér að hlaupa 800 metra, því að það hafði ég oft gert heima í sveitinni. Einhvern tímann höfðum við bræðurnir smíðað forláta mælistiku úr þremur prikum og notað hana til að stika út hæfilegar hlaupavegalengdir á gamla bílveginum sem liggur milli túnanna heima. Þar náði 800 m brautin frá Grafargili og út að Folaldslaut. Hallinn á brautinni var hagstæður ef hlaupið var í þessa átt, en Fúsaræsisbrekkan vann það sjálfsagt upp að mestu. Hún var brött og hallaðist í öfuga átt. Þessa 800 m braut hafði ég hlaupið á 2:37,5 mín fyrr um sumarið, nánar tiltekið 3. júlí. Eftir á að hyggja hef ég reyndar vissar efasemdir um þessa hálfu sekúndu, því að í stað skeiðklukku notaðist ég við Pierpont fermingarúrið mitt, sem vissulega var með sekúnduvísi, en engu umfram það.

Hlaupabrautin á Sævangi var eins og títt var til sveita, málaður hringur á sæmilega sléttu túni sem var slegið einum eða tveimur dögum fyrir mót. Endarnir á vellinum voru eitthvað leiðinlegir, þannig að brautin var bara um 350 m að lengd en ekki 400 m. Það skipti svo sem engu máli í 800 metrunum. Maður hljóp þá bara aðeins meira en tvo hringi. Annað einkenni var kríuvarpið við norðurhorn vallarins. Kríunum var lítið gefið um knattspyrnuleiki og langhlaup og reyndu eftir megni að afstýra slíkum uppákomum. Líklega hefur nærvera þeirra hvatt hlaupara til dáða ef eitthvað var. Það sama gilti ekki um kalblettina sem höfðu lækkað lélegustu hluta brautarinnar um óþægilega marga sentimetra í tímanna rás. Það kom þó meira að sök í hraðari hlaupum, t.d. í 100 metrunum, enda sérstaklega slæmur kalblettur nálægt miðri beinu brautinni.

Þar sem þetta var fyrsta frjálsíþróttamótið sem ég tók þátt í – og lítið um íþróttafataverslanir á Ströndum, bjó ég heldur illa að hlaupafötum og skótaui sem hæfðu viðfangsefninu. En ég var þó búinn að vera á Reykjaskóla einn vetur og hafði þar eignast forláta körfuboltabúning. Buxurnar voru ekki eins síðar og nú tíðkast í NBA, en þeim mun víðari. Þegar ég var kominn í þær minntu þær fljótt á litið meira á stutt pils en stuttbuxur, jafnvel þótt ég væri þá þegar orðinn álíka stór og sver og ég er núna. Mér fundust þær því ekki viðeigandi keppnisbúningur. Hins vegar var bolurinn fínn, gulur hlírabolur með rauðri bryddingu á köntum, stöfunum RSK framan á og tölunni 10 aftaná. Sniðið á bolnum var auk heldur svo nútímalegt að það líktist í einu og öllu því sem enn tíðkast, enda e.t.v. ekki mikið svigrúm til tilrauna við hönnun á hlírabolum. En buxnavandamálið þurfti að leysa með einhverjum hætti. Ég mætti því til leiks í ágætum tweedbuxum sem mamma hefur sjálfsagt verið nýbúinn að kaupa á mig sem betribuxur. Skótauinu er ég búinn að gleyma, en ég hafði hvorki heyrt um ASICS né HOKA þegar þetta var og gaddaskó eignaðist ég ekki fyrr en ári síðar. Hins vegar átti ég örugglega ágæta strigaskó, því að svoleiðis skóbúnaður var ómissandi í sveitinni þegar unnið var í þurrheyi í góðu veðri eða hlaupið sér til skemmtunar á eftir heyvagninum.

Ég man svo sem ekki smáatriðin í hlaupinu sjálfu, nema hvað ég held að við höfum verið þrír sem lögðum af stað. Ég tók strax forystuna og sá aldrei til mannaferða eftir það. Eitthvað heyrði ég pískrað í áhorfendaskaranum um að þetta væri allt of hratt og að ég myndi springa. En mér var alveg sama um það. Hlaupinu lauk ég á 2:37,4 mín, sem mér fannst svo sem ekkert merkilegt, og hinir hlaupararnir voru um 100 metrum á eftir mér ef mig misminnir ekki.

Þetta var góður dagur í Sævangi og auðvitað var ég stoltur af verðlaunaskjölunum fjórum sem ég kom með heim um kvöldið. Skjalið fyrir 800 metrana skipti mig eðlilega langmestu máli. Það var hvítt á litinn eins og vera bar með skjöl sigurvegara. Hin voru bara blá, því að þar var ég í öðru sæti. En hvernig sem svona skjöl eru á litinn, þá eru þau töluvert persónulegri en allir þátttökupeningarnir sem hrúgast hafa upp á áratugunum sem liðnir eru síðan.

Ég velti því örugglega ekkert fyrir mér í ágúst 1972 hvort ég yrði enn að keppa í hlaupum 50 árum síðar. Líklega hefði mér þótt það fremur fjarstæðukennt ef einhver hefði spurt. Á þessum árum tíðkaðist heldur ekki að „gamalt fólk“ væri að spreyta sig í almenningshlaupum. Sjálfur var ég þó vanur því í sveitinni að fólk hlypi eins og fætur toguðu á meðan heilsan leyfði. Alla vega hélt pabbi heitinn áfram að hlaupa framundir andlátið, enda er sá ferðamáti fljótlegri en ganga. En hvað sem öðru líður er ég afskaplega þakklátur, bæði fyrir þessar gömlu minningar, fyrir að hafa lifað allar þær breytingar sem hafa átt sér stað síðan og fyrir að geta enn sinnt þessu áhugamáli mínu og haft gaman af!

Og verðlaunaskjalið fyrir 800 metrana geymi ég að sjálfsögðu!

Eftirmáli 1: Þessi pistill byggir í öllum aðalatriðum á sambærilegum pistli sem birtist á þessari sömu bloggsíðu 19. ágúst 2012.

Eftirmáli 2: Myndin efst í þessari færslu var tekin í nýjasta keppnishlaupinu mínu 13. ágúst sl. (Klippt út úr stærri mynd. Ljósmyndari: Jón H. Halldórsson á Hólmavík).

Eftirmáli 3: Ekki verður efnt til neinna hátíðarhalda í tilefni af 50 ára afmælinu.

Filed under: Ævisagan, Hlaup | 1 Comment »

Fyrsta Pósthlaupið að baki

Posted on 12.8.2022 by stefangisla

Síðasta laugardag tók ég þátt í nýju utanvega-hlaupi, þ.e.a.s. Pósthlaupinu sem nú var haldið í fyrsta sinn. Íslandspóstur stóð fyrir þessum viðburði, sem var haldinn til heiðurs landpóstunum sem lögðu líf sitt að veði við að koma bréfum og bögglum milli byggða fyrr á árum. Hlaupið hófst við Staðarskála, þar sem minnismerki um landpósta stendur, og því lauk við pósthúsið í Búðardal 50 km síðar. Þar sem ég vissi að ég yrði ekki búinn að ná mér nógu vel eftir langt meiðslatímabil til að hlaupa 50 km, ákvað ég að láta hálfa leiðina nægja. Það hlaup var ræst við Kirkjufellsrétt í Haukadal, en þaðan voru um 26 km að endamarkinu í Búðardal. Og í stuttu máli gekk þetta hlaupaævintýri mitt vel. Ég komst alla vega heill á leiðarenda og veðrið og umgjörðin sem Íslandspóstur hafði skapað með hjálp heimamanna gerðu þetta að einkar ánægjulegri upplifun. Árangurinn var vissulega í samræmi við hlaupaheilsuna og því ekki alveg sá sem ég myndi óska mér, en á leiðinni fann ég samt merki um framfarir sem auka mér bjartsýni fyrir næstu hlaupaverkefni.

Hvað er málið með landpósta?
Landpóstar skipta mig töluverðu máli. Ég er auðvitað allt of ungur til að muna eftir póstunum sem fóru ríðandi með hnakktöskur og póstlúðra á milli byggðarlaga, en ég ólst upp við sögur af þessum mönnum, svo sem Kristmundi pósti sem reið gjarnan norður Krossárdal áður en birti af degi. Sumum þótti skrýtið að hann skyldi velja að vera á ferðinni í myrkri, en honum fannst bara svo gott að „hafa birtuna í hönd“. Svo voru Söguþættir landpóstanna líka til í bókahillunum heima, en þetta voru að mig minnir þrjú bindi með hreysti- og hrakfarasögum af landpóstum í hinum ýmsu landshlutum. Seinna notaði ég þessar bækur sem uppsprettu hugmynda og heimilda í fjallvegahlaupaverkefninu mínu, en þar hef ég m.a. lagt mig fram um að „þefa uppi“ gamlar póstleiðir og hlaupa þær. Ofan á þetta bættist svo þríleikur Jóns Kalmans Stefánssonar, sem að hluta til fjallar um póstferð norðan Djúps, vissulega skáldverk en samt svo raunverulegt að manni verður beinlínis kalt við lesturinn.

Allt það sem nefnt er hér að framan gerði það að verkum að ég hlaut að taka þátt í þessu pósthlaupi. Þar að auki aðstoðaði ég örlítið við að teikna það upp í byrjun og eftir það varð ekki aftur snúið.

Undirbúningurinn
Ég hef áður skrifað eitthvað um hlaupavandræði síðustu mánuða, en í stuttu máli gat ég eiginlega ekki hlaupið frá því snemma í febrúar og til júníloka. Vandamálið birtist í verkjum í hnjám, en hnjáliðirnir eru samt í fínu lagi. Hins vegar hafa vöðvarnir fyrir ofan hnén misst of mikinn styrk, væntanlega annars vegar vegna öldrunar og hins vegar vegna þjálfunarleysis. Þetta er hægt að laga með réttum styrktaræfingum, en til þess þarf bæði tíma og þolinmæði. Ég á svo sem nóg af hvoru tveggja, en ég þarf að ganga meira á þanna forða.

Þegar margir mánuðir líða án markvissra hlaupaæfinga dettur hlaupaformið niður. Um þessar mundir eru það því ekki endilega hnén sem hindra árangur, heldur líka almenn þreyta í hinum ýmsu kerfum líkamans. Þar er miðtaugakerfið ekki undanskilið, enda er ekki nóg að hafa vöðva ef taugakerfið er ekki í þjálfun til að stjórna þeim.

Klukkutímarnir fyrir hlaup
Ég var staddur á Hólmavík helgina sem hlaupið fór fram. Þaðan ók ég suður í Búðardal í fylgd Birkis bónda í Tröllatungu, sem hefur verið einn minn helsti hlaupafélagi síðan 2008 þegar við hlupum saman fyrst. Við vorum mættir tímanlega í Búðardal og fengum far þaðan að rásmarkinu í Haukadal. Minnisstæðasta atvikið í þeirri ferð var þegar við mættum Jósep Magnússyni, hlaupafélaga mínum úr Borgarnesi, sem var þegar þarna var komið sögu orðinn langfyrstur í 50 km hlaupinu sem hafði verið ræst við Staðarskála fyrr um morguninn. Sú forysta átti bara eftir að aukast.

Áætlun dagsins
Ég mæti alltaf með einhverja áætlun í hlaup, jafnvel þótt ég viti að árangurinn verði lakari en mig langar til. Að þessu sinni var áætlunin lausleg. Ég ætlaði fyrst og fremst að hlaupa þetta á sem jöfnustu álagi, aðeins meira álagi en á æfingunum dagana og vikurnar á undan. Ef allt gengi upp gerði ég mér vonir um að þetta gæti skilað lokatíma nálægt 2:18:40 klst. E.t.v. lítur þetta út fyrir að vera óþarflega nákvæm áætlun fyrir leið sem maður hefur aldrei hlaupið áður, en þetta er einfaldlega tíminn sem það tekur að hlaupa 26,0 km ef hver km tekur 5:20 mín. Það er dálítið meiri hraði en ég hafði verið að hlaupa á á æfingum dagana og vikurnar á undan. Ég gerði hins vegar engar áætlanir um millitíma, enda svo sem ekkert við að miða. Auk heldur var mér í raun alveg sama hver lokatíminn yrði. Mér finnast hlaup bara skemmtilegri ef maður hefur eitthvert tímasett markmið.

Ég hafði ekki kynnt mér leiðina til hlítar, en taldi þó sýnt að henni mætti í grófum dráttum skipta í tvennt eftir undirlagi og erfiðleikastigi. Fyrstu 16 km skyldu hlaupnir eftir vegi áleiðis niður Haukadal og á þeim kafla lækkar landið um u.þ.b. 60 m. Það hlaut að verða tiltölulega auðvelt. Eftir að komið væri yfir aðalveginn yrði undirlagið erfiðara, en þar átti að hlaupa í gróinni vegrás og síðan á reiðvegi sem gæti verið svolítið laus í sér. Á þeim kafla er líka meira um hæðir og hóla. Síðustu 10 km hlutu því að verða eitthvað hægari en fyrri 16, jafnvel þótt lækkunin niður að Búðardal myndi flýta fyrir. Þjálfunarleysið myndi líka eflaust segja til sín á seinni hlutanum frekar en þeim fyrri.

Hlaupið sjálft – fyrri hluti
Mér leið vel í upphafi hlaups. Var þá líka búinn að taka létt 2 km upphitunarskokk með Birki til að ná úr mér stirðleikanum sem annars háir mér alltaf í upphafi hlaupa núorðið. Var fljótlega dottinn inn í þægilegan hlaupatakt, eitthvað í námunda við 5:15 mín/km, og leið eins og ég ætti að geta haldið því nokkuð lengi. Fyrstu kílómetrana var ég oftast í 7.-10. sæti eða þar um bil, sem mér fannst líka bara fínt. Og lengst af sá ég Birki 100-200 m á undan mér.

Hlaupið nýbyrjað. Brúin yfir Villingadalsá framundan. Og ég einhvers staðar þarna framarlega í ljósgrænum bol. (Ljósm. Pósturinn).

Fyrsta drykkjarstöðin birtist eftir rúm 8 km, aðeins fyrr en ég hafði reiknað með. Þar náði ég að ræða aðeins við Birki, auk þess sem ég staldraði við til að ná að sturta í mig tveimur glösum af vatni. Ákvað nefnilega að bera ekkert vatn með mér í þetta skiptið. Í þessum tilfæringum missti ég nokkra fram úr mér og var um tíma kominn niður í 15. sætið. Reyndar skipti röðin mig alls engu máli, því að þarna var ég bara að keppa við sjálfan mig. En auðvitað finnst manni ganga ögn verr þegar aðrir taka að streyma fram úr.

Fátt bar til tíðinda á þeim kafla sem eftir var niður Haukadalinn. Mér tókst lengst af að halda svipuðum hraða, þó að ég missti reyndar einhverjar sekúndur í sakleysislegum brekkum sem þarna eru. Um leið breikkaði bilið í næsta hóp – og Birkir var við það að hverfa. Þegar þarna var komið sögu var ég á að giska í 10.-12. sæti og ekkert nema gott um það að segja. Og veðrið lék við okkur; hægur og mildur vindur, sólarglæta annað slagið og örlítill úði stund og stund. Þetta var góður dagur.

Þegar 16 km voru að baki og ég kominn niður á aðalveginn sýndi klukkan 1:25:05 klst, sem þýddi að ég hafði hlaupið hvern km á u.þ.b. 5:19 mín. Þar með vissi ég að lokatíminn yrði lengri en 2:18:40 klst. Að vísu myndi ég ná því markmiði ef ég héldi sama meðalhraða þessa 10 km sem eftir voru, en erfiðara undirlag og meiri þreyta myndu fyrirsjáanlega koma í veg fyrir það. En mér var svo sem sama. Nú var bara að reyna að halda svipuðu álagi áfram, hver sem hraðinn yrði.

Hlaupið sjálft – síðari hluti
Mér fannst undirlagið í vegrásinni sérlega erfitt. Þarna var búið að slá braut fyrir hlauparana en í rótinni voru bæði snarrótarbrúskar og gömul sina, þannig að mér fannst þetta líkast því að hlaupa á dýnu. Og svoleiðis hlaup henta mér afar illa eins og staðan er á fótunum. En þetta er auðvitað bara hluti af þeirri upplifun sem maður vill fá í utanvegahlaupi. Sjálfsagt er ég betri í malbikshlaupum en utanvegahlaupum eins og staðan er í andránni, en samt kýs ég utanvegahlaupin frekar. Þetta á að vera erfitt.

Hlaupahraðinn datt niður í 6:20 mín/km í snarrótinni og eftir þetta voru fæturnir of þreyttir til að hlýða mér almennilega. Þetta snýst jú um samspil vöðva og taugakerfins eins og fyrr var nefnt. Eftir snarrótina lá leiðin um reiðveg og á slíkum vegum er oft mikið um lausa steina sem eru erfiðir fyrir þreytta fætur. Og þegar halla tók undan fæti var ekki lengur styrkur til staðar til að auka hraðann neitt af gagni.

Hjartsláttartíðni í hlaupinu mínu skv. Strava.

Línurit yfir hjartsláttartíðnina í hlaupinu er á vissan hátt lýsandi fyrir ástandið. Á því má sjá hvernig púlsinn lækkar þegar undirlagið verður erfiðara, þ.e. á 16. kílómetranum. Hjarta- og æðakerfið virðist nefnilega tilbúið í svona hlaup – og þegar fæturnir breytast í brauðfætur getur hjartað tekið því rólega. Toppurinn í lok hlaupsins stafar svo væntanlega af því að þá hef ég tekið á öllu mínu til að sýnast léttari í markinu.

Síðustu 2-3 km hlaupsins voru einkar skemmtilegir, þ.e.a.s. kaflinn eftir að komið var yfir Laxá rétt hjá Búðardal. Þarna var tekinn krókur niður að sjónum og komið inn í Búðardal í fjörunni. Það eru einmitt svona kaflar sem gera utanvegahlaup að því sem þau eiga að vera. En fyrir þreytta fætur er þetta auðvitað enginn dans – og í þokkabót var ég farinn að finna aðkenningu að krömpum í lærum og kálfum. Kramparnir náðu aldrei yfirhöndinni, en um leið og tilfinningin er komin fer heilinn að hræðast allar hraðaaukningar.

Í stuttu máli
Til að gera langa sögu stutta hljóp ég síðustu 10 km þessa hlaups á 6:32 mín/km að meðaltali, sem segir e.t.v. sína sögu um hlaupaheilsuna. En hnén stóðu alveg fyrir sínu. Það var bara kerfið í heild sem réði ekki alveg við þetta verkefni, ekki frekar en við var að búast miðað við sögu síðustu mánaða. Ég kom í mark í 11. sæti (af 35) og tíminn var 2:30:35 klst. Samkvæmt úrinu mínu var vegalengdin nákvæmlega 26,44 km og meðaltími á km því 5:42 mín, en ekki 5:20 mín eins og ég hafði látið mig dreyma um. En ég var samt mjög sáttur við þetta allt saman. Aðalatriðið var að ég komst alheill og glaður í markið – og svo óskemmdur að ég gat strax farið að láta mig hlakka til næstu hlaupaverkefna.

Með hlaupafélögunum Jósep og Birki í blíðunni í Búðardal eftir hlaup. (Ljósm. Ingveldur Ingibergsdóttir).

Eftir hlaup
Móttökurnar í Búðardal voru í senn góðar og glaðlegar, nægar veitingar undir vegg Pósthússins og sólin nógu heit til að hægt væri að ráfa langa stund um marksvæðið og spjalla við hlaupavini án þess að bæta á sig fötum. Þarna hitti ég m.a. hlaupafélagana Birki og Jósep, sem báðir höfðu verið snöggtum léttari á fæti en ég þennan dag. Jósep var rúmum 50 mín á undan næsta manni í 50 km hlaupinu – og Birkir hafði unnið sig framar í röðina jafnt og þétt og endað á að ná 3. sæti í 26 km. Þarna var auðvitað líka fleira fólk, þ.á m. það starfsfólk Íslandspósts sem hafði lagt mest af mörkum til að gera þennan dag jafn ánægjulegan og raun ber vitni. Og eins og ævinlega eftir svona hlaup flæddi þakklætið um æðarnar. Þegar ég var að byrja að keppa í hlaupum fyrir sléttum 50 árum var ég yfirleitt óánægður með árangurinn minn og fannst að ég hefði átt að gera betur. Hugsanlega örlar stundum enn á þeirri tilfinningu, en hún hverfur algjörlega undir ábreiðu þakklætis yfir því að geta enn verið með í þessu, geta hitt allt þetta skemmtilega fólk og geta enn notið þeirra stunda sem hlaupin gefa mér.

Takk þið öll sem gerðuð þetta Pósthlaup að veruleika og takk þið öll sem hafið lagt ykkar af mörkum á síðustu vikum, mánuðum, árum og áratugum til að ég gæti skemmt mér svona vel þennan dag.

Filed under: Heilsa, Hlaup | 1 Comment »

Góðar minningar úr Dyrfjallahlaupi

Posted on 30.7.2022 by stefangisla

Ég hljóp Dyrfjallahlaupið 9. júlí sl., þrátt fyrir að ég hefði nánast ekki getað hlaupið neitt af viti síðustu fimm mánuðina þar á undan vegna meiðsla. En ég lét mig hafa það, annars vegar vegna þess að ég var orðinn nógu góður til að geta skokkað nokkra kílómetra og hins vegar vegna þess að Dyrfjallahlaupið er eitthvað sem ég vil alls ekki missa af. Náttúran þarna fyrir austan er einfaldlega of stórkostleg til að njóta hennar ekki – og yfirbragðið á hlaupinu er líka einhvern veginn þannig að manni getur ekki annað en liðið vel í sálinni, þó að líkaminn sé kannski frekar þvældur.

Í mínum augum felst fegurð náttúrunnar ekki bara í náttúrunni sjálfri, heldur líka í sögunni sem hún geymir, hvort sem það er jarðsaga eða mannkynssaga, og í vitneskjunni sem býr í manni sjálfum um þessa náttúru og þessa sögu. Á Borgarfirði eystra er náttúruupplifunin samt svo sterk að maður þarf ekki að vita neitt til að falla í stafi, svo lengi sem maður hefur fjallasýn.

Hlaupaleiðin
Hlaupaleiðin í Dyrfjallahlaupinu liggur reyndar ekki um Dyrfjöll, en þegar bjart er í veðri vaka þau yfir öllu saman. Fyrstu tvö árin sem hlaupið var haldið (2017 og 2018) lá leiðin umhverfis þessu miklu fjöll, en síðan var horfið frá því, væntanlega af öryggis- og náttúruverndarástæðum. Síðan þá hefur leiðin legið frá Borgarfirði um Víknaslóðir – og aftur til Borgarfjarðar. Lagt er af stað við brúna yfir Þverá, svo sem 8 km innan við þorpið í Bakkagerði, rétt eins og leiðin lægi eftir jeppaveginum til Loðmundarfjarðar. Fyrsta spölinn er þeim vegi fylgt en síðan er sveigt til vinstri út af honum með stefnu niður í Breiðuvík. Við Gæsavötn er aftur komið á jeppaveg, þ.e.a.s. veginn niður af Víknaheiði, sem endar svo niðri í víkinni. Fyrir 140 árum bjuggu hátt í 30 manns á tveimur bæjum í þessari vík, en nútímatækni hélt aldrei innreið sína í víkina og 1947 lagðist byggðin endanlega af. Þetta er grösug vík með talsverðu undirlendi, en það þurfti „dugnað og fyrirhyggju“ til að nýta sér landkostina, eins og einn ábúandinn orðaði það á sínum tíma.

Úr Breiðuvík liggur leiðin upp brattar grasbrekkur og gróðurminni holt upp á Kjólsvíkurvarp. Þar sést niður í Kjólsvík og þar var líka búið á sínum tíma (til 1938) þó að undirlendið sé miklu minna en í Breiðuvík, nútímatæknin enn fjarlægari og þörfin fyrir dugnað og fyrirhyggju enn meiri. Áfram er svo haldið upp á Syðravarp þar sem hlaupaleiðin liggur hæst, í 445 m hæð – og síðan um Súluskarð. Eftir það lækkar landið áleiðis til Brúnavíkur. Þar er svolítill spölur hlaupinn eftir sendinni fjöru, Brúnavíkurá vaðin rétt ofan við flæðarmálið og síðan stefnt til fjalls á ný, upp í Brúnavíkurskarð. Um Brúnavík var einhvern tímann sagt að þaðan færi enginn ríkari en hann kom. Þar var samt búið til 1944 og m.a. stunduð kartöflurækt.

Leiðin upp í Brúnavíkurskarð er líklega erfiðasti hlutinn af hlaupaleiðinni, bæði vegna þess að hlíðin er býsna brött og vegna þess að í Brúnavík eru rúmir 19 km að baki af þessum 23,75 sem er heildarvegalengdin í hlaupinu. Þreyta í fótum sem treysta sér ekki vel í þriðju hækkun dagsins nær þá næstum að yfirvinna gleðina yfir því hversu stutt er í mark. En þegar komið er upp í skarðið (354 m) blasa Dyrfjöllin við hinum megin fjarðar og á því augnabliki uppsker maður ávöxt erfiðisins.

Úr Brúnavíkurskarði eru ekki nema 2,5 km eftir niður á marksvæðið úti við Höfn, þar sem lundarnir eiga heima – og á þeim kafla er varla pláss fyrir annað en tilhlökkun og þá árvekni sem þarf til að kunna fótum sínum forráð á niðurleiðinni.

Jósep Magnússon í Brúnavíkurskarði, öruggur með 4. sætið í hlaupinu. Bara endaspretturinn eftir – og Dyrfjöll vaka yfir. (Ljósm. Gunnar Atli Fríðuson).

Dagarnir fyrir hlaup
Dagana fyrir hlaup hafði ég og fjölskyldan mín látið fara vel um sig í sumarbústað í útjaðri Egilsstaða. Auk þessarar venjulega afslöppunar sem fylgir sumarbústaðaferðum hafði ég náð að hlaupa þrjú fjallvegahlaup, en svoleiðis hlaupum safna ég á svipaðan hátt og aðrir safna sérvíettum eða kílóum. Dyrfjallahlaupið, en ekki fjallvegahlaupin, var samt ástæða þess að ég valdi Austurlandið enn eina ferðina.

Að morgni hlaupadags fékk ég far með Jósep Magnússyni, hlaupafélaga mínum úr Borgarnesi, frá Egilsstöðum út á Borgarfjörð. Jósep er ekki bara einn af öflugustu og reyndustu langhlaupurum landsins, heldur er hann líka talsvert lausari við áhyggjur og smámunasemi en annað fólk. Sennilega hefði enginn nema hann ákveðið kl. 16 á föstudegi að taka þátt í Dyrfjallahlaupinu daginn eftir, keyrt frá Borgarnesi með fimm manna fjölskyldu og hjólhýsi, komið sér fyrir á tjaldstæðinu á Egilsstöðum, náð góðri næturhvíld þar, verið mættur sultuslakur á ráslínuna á Borgarfirði eystra löngu fyrir kl. 10 á laugardagsmorgni – og endað svo í 4. sæti í hlaupinu.

Hlaupaáætlun („Gameplan“) dagsins
Eins og gefið er í skyn í inngangi þessa pistils var ég alls ekki í standi til að hlaupa þetta Dyrfjallahlaup, þó að ég byggist vissulega við að komast í mark með einum eða öðrum hætti. Þegar ástandið á skrokknum er lélegt kemur reynslan inn af varamannabekknum. En ég gerði mér samt áætlun um alls konar millitíma og lokatíma, sem ég reiknaði út frá Dyrfjallahlaupinu árið áður, rétt eins og ég er vanur að gera fyrir Laugavegshlaupin. Einhverjum kann að hafa dottið í hug að segja mér, að þegar litlar eða engar æfingar séu í bakpokanum sé skynsamlegast að leggja öll viðmið til hliðar og einbeita sér bara að því að njóta, þ.e.a.s. fyrst maður er staðráðinn í að hlaupa þetta hlaup á annað borð. Tíminn skipti ekki máli. En fyrir mér er tölfræðin stór hluti af nautninni. Hana legg ég aldrei til hliðar. Og auðvitað vissi ég að tíminn minn frá því í fyrra væri ekki raunhæft viðmið. Þá gekk mér býsna vel og lauk hlaupinu á 2:46:31 klst. Síðustu 16 vikurnar þar á undan hafði ég hlaupið samtals 1.035 km á æfingum, en á þessu ári var sambærilegur skammtur ekki nema 224 km. Þessar tölur segja svo sem ekki alla söguna um hlaupaformið, en gefa vissulega vísbendingu. Með hliðsjón af þessu datt mér í hug að 10% lakari tími en í fyrra (3:03:10 klst.) væri líklegur – og það var bara fínt. En svo lá talan 3:00:00 klst. svo vel við höggi að ég ákvað að nota hana sem viðmið. Ekki sem markmið, heldur bara sem viðmið. Mér var sem sagt eiginlega sama þótt tíminn yrði eitthvað lakari en það, því að allt var vel þegið eftir það sem á undan var gengið í meiðslum og veseni. Í samæmi við þetta leit áætlun dagsins svona út í Excelnum mínum:

Fyrstu 5 km
Mér leið bara vel á fyrstu kílómetrum hlaupsins og fann að dagsformið var gott, þó að ársformið væri lélegt. Eins og stundum áður streymdi fólk fram úr mér á leiðinni upp brekkur, en svo gekk mér betur þar sem hallaði undan fæti. Reyndar hafa heilsuvandamál síðustu mánaða einkum átt lögheimili í hnjánum, og þá eru niðurhlaupin í minna uppáhaldi en ella. En þetta var samt bara fínt og tilfinningin góð að vera kominn af stað í keppnishlaup eftir 11 mánaða hlé frá slíku. Ég var því býsna spenntur að sjá millitímann eftir 5 km, sem voru einmitt búnir rétt hjá Gæsavötnum. Þar sýndi klukkan 36:03 mín, vissulega 23 sek á eftir áætlun, en sjálfsagt innan 10% markanna. Ég var sáttur.

Á fyrstu kílómetrunum. (Ljósm. Fannar Magnússon).

Gæsavötn-Breiðuvík
Á þessum kafla færðist ég talsvert framar í röðina, en fannst auðvitað svolítið leiðinlegt að geta ekki látið vaða niður brekkurnar eins og ég hef yfirleitt getað gert. En ég var samt staðráðinn í að taka vel á því á þessum kafla, því að þarna er jeppavegur nánast alla leið og ég er í raun skástur á sæmilega sléttu undirlagi eins og staðan er núna. Ég varð því fyrir svolitlum vonbrigðum að sjá millitímann 1:07:45 klst. í Breiðuvík. Ég var þá orðinn u.þ.b. einni og hálfri mínútu á eftir áætlun – og eftir á að hyggja ekki innan 10% markanna. En hverjum var ekki sama? Gleðin yfir því að vera aftur mættur í hlaup, og það á þessum uppáhalds hlaupaslóðum mínum, var miklu sterkari en heimatilbúin vonbrigði yfir því að geta ekki alveg það sem ég hélt að ég gæti – kannski.

Nokkuð brattur á leiðinni af Víknaheiði niður í Breiðuvík. (Ljósm. Þorsteinn Roy).

Upp úr Breiðuvík
Ferðalagið upp úr Breiðuvík sóttist mér seint, eins og ég bjóst reyndar við. Styrkurinn í fótunum dugar ekki í langar brekkur, svo að þarna kom þolinmæðin í góðar þarfir. Einhvers staðar á þessari leið náði Ásdís Ingvarsdóttir mér. Hana var gaman að hitta, en við hlupum síðast saman í fjallvegahlaupi vestur á Snæfellsnesi fyrir 7 árum. Svona líður tíminn. Rétt áður en ég náði upp á Syðravarp sýndi úrið 15 km og millitímann 1:50:27 klst. Þarna var farið að draga í sundur með mér og áætluninni, munurinn orðinn rúmar 3 mínútur. En mér fannst gott að koma þarna upp og finna fyrir minningum frá árinu 2019 þegar ég hljóp þarna með Gittu minni í þoku og rigningu.

Niður í Brúnavík
Á leiðinni niður úr Súluskarði fann ég að hnén og framanverð lærin voru ekki þakklát fyrir það uppátæki mitt að vilja endilega fara í þetta hlaup. Þarna náði ég samt einhverjum hlaupurum – og aðrir tóku framúr. Og gleðin var enn til staðar, gleðin yfir því að hafa látið mig hafa það að vera með þrátt fyrir allt, gleðin yfir því að geta þetta ennþá, gleðin yfir vissunni fyrir því að ég myndi skila mér í mark á endanum – og gleðin yfir hvatningarorðunum sem starfsfólk hlaupsins kallaði til mín þarna í skörðunum. Sum voru of falleg til að ég treysti mér til að setja þau á blað. Og sólin skein, þó að þokan og þreytan væru greinilega frekar í sóknarhug en hitt. Og millitíminn við drykkjarstöðina neðan við björgunarskýlið í Brúnavík var 2:23:35 klst. Jæja, þarna voru þá farnar 6 mínútur miðað við áætlunina. Allt tal um 3 klst. lokatíma var hætt að vera raunhæft, en kannski var 3:10 innan seilingar. Það var alveg nógu gott. Hlaupaskórnir voru enn fullir af gleði – og vatni úr Brúnavíkurá.

Í fjörunni í Brúnavík. Myndin er tekin sumarið 2019 þegar við Gitta hlupum þarna um.

Í brekkunum upp úr Brúnavík.
(Ljósm. Þorsteinn Roy).

Síðasti áfanginn
Síðasti áfanginn var drjúgur og brekkurnar upp úr Brúnavík brattari en árið áður. Þá fékk ég líka orku og aukaskammt af gleði frá 12 km hlaupurum sem ég fór fram úr á uppleiðinni. Nú voru þau greinilega flest farin hjá. Einn af brautarvörðunum í brekkunum benti mér á að ég væri heppinn að vera kominn yfir Súluskarð. Ég leit um öxl og sá að skarðið var orðið fullt af þoku, þar sem sólin hafði skinið á mig hálftíma fyrr. Í brekkunum hitti ég líka einhvern ljósmyndara, sem var ekki bara búinn að fylgja mér annað slagið á leiðinni, heldur gat hann labbað hraðar afturábak með þunga myndavél en ég gat hlaupið áfram með engan farangur. Reyndar heitir þessi „einhver ljósmyndari“ Þorsteinn Roy og er næststerkasti utanvegahlaupari Íslands skv. alþjóðlegum styrkleikalista ITRA. Á þeim lista var ég í 236. sæti af Íslendingum síðast þegar ég gáði.

Þó að brekkurnar upp úr Brúnavík reyndust mér erfiðar, var heimreiðarléttleikinn farinn að gera vart við sig, enda ekki nema 2,5 km í mark þegar maður er kominn upp í Brúnavíkurskarð. Ég sá sjálfan mig fyrir mér geysast niður brekkurnar hinum megin og þjóta fram úr hverjum hlauparanum á fætur öðrum. Það gerðist reyndar ekki, því að þegar þarna var komið sögu höfðu löskuðu hnén ekki mikinn áhuga á frekara samstarfi við þennan bjartsýna heila. Og enn varð heilinn að spila út sínu sterkasta trompi, þolinmæðinni, eða eigum við kannski að kalla það seiglu? Alla vega kom ég brosandi í mark um síðir á 3:10:54 klst.

Eftir hlaup
Marksvæði hlaupa eru uppáhalds-svæðin mín. Þar hitti ég ævinlega fullt af fólki sem ég þekki, enda er hlaupavinahópurinn orðinn býsna stór eftir öll þessi ár. Á svona svæðum ríkir gleðin „ofar hverri kröfu“. Marksvæðið við Höfn var engin undantekning frá þessu – og hápunkturinn var að hitta Söru tengdadóttur, sem kom í mark rétt á eftir mér og var þarna að bæta sig um heilar 45 mínútur frá hlaupinu í fyrra. Líklega bíður hún eftir mér í markinu næst.

Þakkarorðin
Eftir svona hlaup er gleðin ekki alveg ein við völd, þrátt fyrir allt. Þakklætið er nefnilega líka í afar stóru hlutverki. Ég hef svo sem oft skrifað um þá tilfinningu og þarf kannski ekki að endurtaka það í hverjum pistli. Þakklætið beinist fyrst og fremst að mínum nánustu, t.d. fjölskyldunni sem nennir að vera með mér á ferðalögum í ólíklegustu landshlutum, þó að allir viti að kveikjan að ferðinni séu eigingjörnu hlaupaáformin mín. Og svo beinist þakklætið líka að forsjóninni, því að auðvitað er ekkert sjálfsagt að fólk sem er komið hálfa leið á sjötugsaldurinn geti hlaupið klukkutímum saman um fjöll og firnindi, hvað sem öllum Excelskjölum og mínusmínútum líður. Og í þessu tilviki verð ég líka að bæta við sérstökum þökkum til Olgeirs Péturssonar og annars forsvarsfólks Dyrfjallahlaupsins fyrir að standa fyrir þessari fallegu gleðihátíð og gefa mér þannig tilefni og tækifæri til að njóta náttúrufegurðarinnar og gestrisninnar sem einkennir Borgarfjörð eystra – já, og Víknaslóðir líka þó að föst búseta hafi lagst þar af. Þarna er bara eitthvað í andrúminu sem ég sæki orku í – aftur og aftur. Vonandi get ég notið þess aftur að ári.

Filed under: Uncategorized | 1 Comment »

Hlaupaannáll 2021 og markmiðin 2022

Posted on 2.1.2022 by stefangisla

*Hlaupin bæta lífi við árin mín. Myndina tók Sóley Birna Hjördísardóttir á Kollabúðaheiði í júní 2020.*

Nú er enn eitt hlaupaárið að baki og kominn tími á enn einn hlaupaannálinn, þann 15. í röðinni. Í stuttu máli var þetta nýliðna ár gott hlaupaár, þó að árangur í keppnishlaupum hafi verið nokkuð undir væntingum. Það eitt að geta stundað þetta áhugamál er nóg til að gera hvaða ár sem er að góðu ári.

Stóra myndin
Í upphafi ársins 2021 var ég tæplega í hlaupafæru standi vegna eymsla í hægri kálfa. Þetta var búið að angra mig í nokkrar vikur og um þetta leyti var mér orðið ljóst að ég kæmist ekki mikið lengra án þess að breyta um áherslur. Þess vegna tók ég eitt skref til baka og byrjaði nánast frá grunni samkvæmt sérstakri Endurreisnaráætlun sem ég útbjó fyrir sjálfan mig. Þessi áætlun gekk í aðalatriðum út á að auka hlaupamagnið mjög varlega, fara reglulega á Hafnarfjallið og gera styrktaræfingar þrisvar í viku. Þetta skilaði sér í því að undir vorið var ég farinn að geta hlaupið alllangar vegalengdir án teljandi vandræða. Eftir erfiðleika í Hengilshlaupinu í byrjun júní og á Laugaveginum um miðjan júlí áttaði ég mig samt á að ég hafði ekki verið nógu duglegur í styrktaræfingunum og að ég þyrfti greinilega á meiri endurreisn að halda. Ákvað samt að fresta aðgerðum til haustsins og reyna að „þrauka“ þangað til. Það reyndist illmögulegt og í lok júlí voru kálfarnir að mestu búnir að afþakka frekari ofnotkun. Ég harkaði af mér í gegnum Trékyllisheiðarhlaupið um miðjan ágúst, en eftir það tók ég mér nánast alveg frí frá allri líkamsrækt fram í miðjan september. Á þessum tíma var líka í nógu að snúast í verkefnum utan við hlaupaheiminn, bæði í vinnu og í búferlaflutningum. Styrktaræfingar og Halldóra sjúkraþjálfari dugðu til að koma mér aftur af stað, en það var þó ekki fyrr en undir lok október sem þetta fór að ganga betur. Þá tók ég nefnilega aftur skref til baka og setti upp nýja endurreisnaráætlun, svipaða þeirri fyrri. Í árslok var staðan orðin bærileg og greinilega farið að örla á framförum.

*Vikuskammtar í Endurreisnaráætluninni jan-mars 2021. (Mynd af Strava).*

Æfingarnar 2021
Eins og fyrr segir fór ég hægt af stað í byrjun ársins, byrjaði með 20 km vikuskammt og jók hann svo hægt og bítandi þar til 70 km markinu var náð seint í mars. Þar við bættust svo styrktaræfingar, sem ég hefði reyndar mátt stunda betur. Nánari lýsingar á endurreisninni má finna í Laugavegsblogginu mínu frá því í sumar.

Í lok maí var ég búinn að hlaupa samtals 1.179 km það sem af var árinu, sem var það næstlengsta á ferlinum. Inni í þessu voru líka óvenjumargir hæðarmetrar, því að ég var venju fremur iðinn við Hafnarfjallið. Þessir metrar hefðu þó e.t.v. mátt vera enn fleiri. Í júní og júlí tókst mér líka að halda dágóðu magni og í lok síðarnefnda mánaðarins var heildarvegalengd ársins komin í 1.743 km. En eftir það var sem sagt lítið hlaupið fyrr en í vetrarbyrjun þegar nýja Endurreisnaráætlunin tók gildi.

*Hæðarmetrar á hlaupum eftir mánuðum 2021. (Mynd af Strava).*

Nýja Endurreisnaráætlunin er nánast eins og sú gamla. Hún byrjaði fyrir alvöru 25. október og innihélt til að byrja með þrjú hlaup og þrjár styrktaræfingar í viku. Heildarhlaupamagnið var 15 km fyrstu vikuna – og síðan hef ég aukið það um 4 km á viku að meðaltali, reyndar með smávegis fráviki vegna skammvinnrar hálsbólgu snemma í desember. Í þessari áætlun gildir sú regla að lengsta hlaup vikunnar megi aldrei vera meira en helmingur af hinum vikulega heildarskammti. Í síðustu viku ársins var ég kominn upp í 45 km á viku – og lengsta hlaupið var þá um 23 km.

Í árslok var ég búinn að taka 28 styrktaræfingar frá 20. september, en þær hefðu að réttu lagi átt að vera orðnar um 40 talsins. Þarna er sem fyrr tækifæri til úrbóta! Styrktaræfingarnar hafa annars verið að hluta til með öðru sniði en áður, því að einu sinni í viku hef ég tekið nokkrar æfingar með þyngstu lóðum sem ég ræð við og að sama skapi með fáum endurtekningum. (Rétt er að taka fram að þyngstu lóð sem ég ræð við eru ekki mjög þung). Uppi kunna að vera mismunandi kenningar um það hvernig styrktaræfingar nýtist hlaupurum best, en væntanlega ræðst það öðru fremur af því hvar viðkomandi hlaupari er staddur, (hvaðan hann kom, hvar hann er og hvert hann er að fara). Ég hef einhverja ástæðu til að ætla að mig vanti þessi þungu lóð til að styrkja grunninn og draga þannig úr líkum á mikilli fótaþreytu og krömpum í löngum hlaupum.

*Vikuskammtar frá 18. október til ársloka 2021. (Mynd af Strava).*

Mikilvægur hluti af æfingunum síðustu mánuðina hafa verið vikulegar tröppuæfingar með félögum mínum í Hlaupahópnum Flandra í Borgarnesi, undir stjórn Bjarna Traustasonar. Aðalvettvangur þessara æfinga eru u.þ.b. 70 tröppur sem liggja frá íþróttavellinum upp að grunnskólahúsinu. Þar er hægt að gera ýmislegt – og strax á fyrstu æfingu áttaði ég mig á að þarna var ég ekki sterkur á svellinu. Á fyrstu æfingunni gat ég í besta falli hoppað tvær tröppur í röð á öðrum fæti, en fljótlega var metið mitt komið í 25 tröppur á hvorn fót. Þessar æfingar reyna bæði á styrk og jafnvægi, en hvorugur þessara þátta viðheldur sér af sjálfsdáðum. Tröppurnar hoppa sig ekki sjálfar.

Æfingarnar framundan
Ég sé fyrir mér að áherslurnar í æfingunum mínum verði áfram svipaðar fyrstu þrjá mánuði ársins 2022. Að öllu forfallalausu verður vikuskammturinn kominn í 70 km seint í febrúar og eftir það mun ég væntanlega reyna að auka magnið „í hjöllum“, t.d. 75-75-50-80-80-50-85 … o.s.frv. Þriðja hver vika yrði þá sem sagt léttari. Þessu þurfa að fylgja meiri styrktaræfingar en undanfarið, þ.e.a.s. þrjár styrktaræfingar á viku og „engar refjar“. Vikulegum hlaupaæfingum þarf eðli málsins samkvæmt að fjölga eftir því sem heildarvegalengdin eykst. Býst við að þær verði orðnar fimm í lok febrúar. Í þessu ferli þarf ég líka að fara að safna hæðarmetrum, en eins og sést hér að framan urðu þeir útundan í skipulaginu á síðari hluta ársins 2021.

Nýlega lagður af stað í Hengilshlaupið. (Ljósm. Hengill Ultra).

Keppnishlaupin
Ég tók þátt í fimm keppnishlaupum árið 2021, sem er vissulega með minnsta móti en þó miklu meira en árin 2018 og 2020 þegar ég keppti ekki neitt. Fyrsta keppnishlaup ársins var 53 km í Hengli Ultra. Ég taldi mig vera sæmilega undirbúinn fyrir þetta hlaup, en annars leit ég fyrst og fremst á það sem æfingu fyrir Laugavegshlaupið rúmum mánuði síðar. Fyrstu 25 kílómetrarnir í hlaupinu voru þolanlegir, þó að vissulega hafi mér oft fundist ég vera ferskari. Á leiðinni upp Vörðuskeggja versnaði veðrið hins vegar til muna og við tóku hrikalegar aðstæður með hvassviðri, svartaþoku, úrhellisrigningu, kulda og mikilli leirbleyta. Á leiðinni upp klæddi ég mig í regnstakk og setti á mig lambhúshettu, en sá útbúnaður var langt frá því að duga í þessum aðstæðum. Þar við bættist að ég sá nánast ekkert í gegnum gleraugun og lítið án þeirra. Leiðin yfir fjallið sóttist því seint og ég var fljótlega orðinn helkaldur, bæði neðan mittis og á höndunum. Síðustu 25 kílómetrarnir voru án nokkurs vafa það langversta sem ég hef upplifað á hlaupum, stífur af krömpum og kulda í báðum leggjum frá nára og niður úr, hræddur og bugaður. Áfram hélt ég þó, líklega aðallega vegna þess að hreyfingin var það eina sem gat haldið í þann litla yl sem eftir var í skrokknum. Ég kom illa hrakinn og ofkældur í mark á 7:34:09 klst, sem var u.þ.b. klukkutíma lengri tími en ég hafði reiknað með. Um tíma var ég farinn að trúa að þetta yrði mitt síðasta hlaup, en þegar markið nálgaðist lét ég duga að trúa að þetta yrði mitt fyrsta og síðasta Hengilshlaup. Björk og Jóhanna (eiginkona og dóttir) tóku á móti mér í markinu og í framhaldinu kom Björk mér inn á hótelherbergi og niður í heitt baðkar þar sem ég lá í hálftíma til að ná upp líkamshitanum. Það er algjörlega ómetanlegt að eiga góða að á svona stundum! Þegar ég steig upp úr baðinu var ég ákveðinn í að hlaupa þetta aftur að ári og vera þá mun betur útbúinn. Mér fannst ekki hægt að fara með þessa einu minningu um Vörðuskeggja inn í ellina.

Ég ætti að geta lært margt af reynslunni í Henglinum – og það gildir í raun einnig um framkvæmdaaðila hlaupsins. Þetta endaði í aðalatriðum all vel, en við svona aðstæður má lítið út af bera.

Næsta keppnishlaup var hálft maraþon í Akureyrarhlaupinu 1. júlí í einmuna veðurblíðu. Þar sem ég hafði tekið mjög fáar gæðaæfingar vikurnar og mánuðina á undan vissi ég svo sem ekkert hvar ég stóð, en bjóst við tíma á bilinu 1:40-1:45 klst. Lakari tími hefði kallað á mikil vonbrigði en betri tími fannst mér ólíklegur. Fór frekar hægt af stað, hugsaði ekkert um aðra og naut gleðinnar. Náði að halda nokkuð jöfnum hraða alla leið og gat aðeins bætt í undir í lokin. Eftir á að hyggja var þetta eitt af mínum léttustu og ánægjulegustu hlaupum – og tíminn var 1:38:14 klst, sem sagt alls ekki góður tími miðað við síðustu ár, en ég hef samt oft hlaupið hálft maraþon hægar en þetta.

Dyrfjallahlaupið (23,7 km) kom næst, en þar var hlaupið um Víknaslóðir í stað Dyrfjalla. Sólin skein þennan dag og hitinn var um 20°C. Ég er sæmilega kunnugur á þessum slóðum eftir nokkur fjallvegahlaup og það hjálpaði mér til að njóta dagsins enn meira en ella. Reyndar fannst mér ég frekar þungur á fyrri hlutanum, en það breyttist einhvern veginn þegar ég kom á Kjólsvíkurmela, þar sem við Gitta mín áttum leið um í svartaþoku í fjallvegahlaupi sumarið 2019. Síðari hluti hlaupsins var eintóm gleði þrátt fyrir nokkuð krefjandi leið – og ég kom í mark í 20. sæti af 187 keppendum á 2:46:31 klst. Eftir á að hyggja var þetta langbesta hlaupið mitt 2021. Og svo tók Björk á móti mér í markinu, sem gerði þetta enn betra.

*Dóttir og faðir á góðum degi í Þórsmörk.*

Laugavegurinn 17. júlí var fjórða keppnishlaupið. Áætlun dagsins snerist um að fara hægar af stað en áður og eiga nóg eftir undir lokin. Mér gekk vel með fyrri helming áætlunarinnar, en eftir að ég var kominn fram hjá Emstrum var allur kraftur úr fótunum og kramparnir tóku yfir. Síðustu 16 kílómetrarnir snerumst um það eitt að þrauka og lokatíminn, 6:16:10 klst, var 6-16 mínútum undir væntingum. En það væri mikið vanþakklæti að dvelja lengi við það. Kannski var aðeins of hlýtt þennan dag og aðeins of mikill mótvindur, en sá sem getur yfirleitt hlaupið Laugaveginn á sjötugsaldrinum ætti ekki að kvarta.

Það lífgaði mikið upp á Laugaveginn að Jóhanna mín tók á móti mér í Þórsmörk, en svo má lesa miklu meira um þetta allt saman í þar til gerðum bloggpistli.

Fimmta og síðasta keppnishlaup ársins var svo Trékyllisheiðin Ultra, 48 km hlaup sem haldið var í fyrsta sinn 14. ágúst. Ég átti svolítinn þátt í undirbúningnum og þess vegna ákvað að ég að hlaupa þrátt fyrir að vera meiddur. Mér tókst að fara nógu varlega til að hlífa meiðslunum, en enn og aftur náðu kramparnir yfirhöndinni þegar á leið. Styrkurinn í fótunum dugði enn skemur en á Laugaveginum og var að mestu uppurinn eftir 26 km. Allt eftir það var mjög erfitt, nema veðrið sem var einstaklega gott eins og í flestum öðrum hlaupum sumarsins (að Henglinum rækilega frátöldum). Nánari lýsingu á Trékyllisheiðarhlaupinu má finna í þar til gerðum pistli.

Skemmtihlaupin
Hamingjuhlaupið á Hólmavík var eina reglubundna skemmtihlaupið þetta árið. Þrístrendingur hefur fallið niður tvö síðustu ár og í ljósi aðstæðna treystum við hjónin okkur ekki til að standa fyrir hinum árlega Háfslækjarhring á uppstigningardag.

Hamingjuhlaupið fór fram í 13. sinn laugardaginn 26. júní. Að þesssu sinni lá leiðin yfir Kollabúðaheiði, nánar tiltekið úr Þorskafirði, áleiðis veginn upp á Þorskafjarðarheiði og síðan gamla leið sem kemur niður í Staðardal í Steingrímsfirði. Þessi hluti leiðarinnar var jafnframt fjallvegahlaup, en eftir að því var lokið var hlaupið sem leið liggur til Hólmavíkur, þar sem Hamingjuhlaupin enda alltaf hvar sem þau byrja. Við vorum fimm saman yfir heiðina, en svo fjölgaði heldur í hópnum eftir því sem nær dró endamarkinu. Samtals urðu þetta u.þ.b. 37 km og lauk að vanda með góðum móttökum og veitingum á Hólmavík, að þessu sinni á svonefndu Toggatúni. Veðrið lék við okkur frá upphafi hlaups til enda, en reyndar þurfti að fresta upphafinu um nokkra klukkutíma vegna mikils sunnan hvassviðris fyrri hluta dagsins. Leifarnar af þessum vindi ýttu aðeins á bakið á okkur yfir heiðina, sem var hreint ekkert óþægilegt.

*Hlaupafélagarnir Sóley, Arnór og Birkir á sprettinum norður Kollabúðaheiði. Vaðalfjöll í fjarska.*

Fjallvegahlaupin
Sumarið 2021 var fimmta sumar síðari hluta fjallvegahlaupaverkefnisins míns. Fyrstu fjögur sumrin tókst mér að ljúka 13 hlaupum, sem var nokkuð undir pari því að meðaltali miða ég þetta við fimm hlaup á ári. Sumarið 2021 bættust einmitt fimm hlaup í safnið, þannig að enn er heldur á brattann að sækja í þessari talningu.

Kollabúðaheiðin sem fyrr var nefnd var fyrsta fjallvegahlaup ársins. Hin fjögur voru öll hlaupin á tveimur góðviðrisdögum á Austfjörðum, þ.e.a.s. Hjálpleysa fyrri daginn (5. júlí) og Dysjarskarð, Sandvíkurskarð og Gerpisskarð síðari daginn (6. júlí). Að Dysjarskarði frátöldu voru þetta allt frekar erfiðar leiðir, en að sama skapi skemmtilegar og eftirminnilegar. Góðviðrið seinni daginn var aðeins blandað þoku, sem gerði upplifunina líklega enn meira töfrandi en ella, auk þess sem hún dulbjó þverhnípi sem leynast þarna sums staðar skammt frá hlaupaleiðinni.

Fjallvegurinn um Hjálpleysu liggur frá Áreyjum í Reyðarfirði að Grófargerði á Völlum. Samtals eru þetta um 18,9 km og stærstur hluti leiðarinnar afar seinfarinn. Leiðin upp að austanverðu er brött og fer hæst í um 800 m hæð. Og í Hjálpleysu eru snarbrattar skriður til beggja handa og nánast ekkert undirlendi – og það litla undirlendi sem þó er til staðar hefur Gilsá búið til með framburði sínum. Þetta undirlendi nýtir áin að mestu leyti sjálf. En samt var þetta afskaplega skemmtileg ferð, enda varla um annað að ræða í svona góðu veðri og svona góðum félagsskap.

*Hlaupafélagarnir Sindri, Gunnar, Birkir og Salome í Hjálpleysu. Undirlagið þarna er í grófari kantinum.*

Síðari fjallvegahlaupadagurinn fyrir austan hófst með hlaupi yfir Víkurheiði og Dys úr utanverðum Reyðarfirði yfir í Viðfjörð. Víkurheiði er í raun fjallvegurinn á milli Reyðarfjarðar og Vöðlavíkur og af þeim vegi er haldið áfram yfir Dys eða Dysjarskarð, sem áður nefndist Almannaskarð. Þetta er greiðfært, enda jeppaslóði alla leið. Vegalengdin er líka vel viðráðanleg, rétt um 13,8 km. Við vorum fimm saman á þessu ferðalagi og nutum dagsins allan daginn, sem varð reyndar á endanum lengri en upphaflega var áætlað.

*Við dysina í Dysjarskarði í fjallvegahlaupi nr. 66. F.v. Birkir, Salome, Sóley og Arnór.*

Seinni tvö fjallvegahlaupin þennan sama dag renna svolítið saman í minningunni, en þau áttu það sameiginlegt að leiðirnar lágu um brött fjallaskörð í allmikilli hæð. Fyrst var hlaupið frá Viðvíkurbænum, áleiðis út á Barðsnes að eyðibýlinu Stuðlum og þar upp í og yfir Sandvíkurskarð. Hinum megin við það skarð beið Sandvík okkar, ein af þessum byggðum þar sem býsna margir bjuggu áður fyrr og þar sem vinnuvélar komust aldrei til áhrifa. Frá Sandvík lá leiðin svo upp í Gerpisskarð og þaðan niður snarbratta hlíð áleiðis í Vöðlavík. Þar enduðu fjallvegahlaup dagsins og meirihluti hópsins þáði bílferð til baka í Reyðarfjörð yfir Víkurheiði, þ.e.a.s. jafnstór hluti hópsins og komst með góðu móti í bíl skálavarðarins í Vöðlavík. Við Birkir skröltum hins vegar þennan síðasta spöl á 2x tveimur jafnfljótum og náðum að skrifa samtals um 45,5 km og 2.200 hæðarmetra í hlaupadagbækurnar okkar þennan daginn.

*Salome og Birkir við neyðarskýlið í Sandvík. Engin neyð í gangi samt, Sandvíkurskarð að baki og „bara“ Gerpisskarð eftir.*

Ferðasögurnar úr fjallavegahlaupunum og fróðleikur um leiðirnar tínist smám saman inn á vefsvæði Fjallvegahlaupaverkefnisins míns.

Persónumetin
Eins og nefndi víst í annál sem ég skrifaði fyrir ári síðar, virðast persónuleg met á hlaupum verða fátíðari með árunum. Vilji maður samt státa sig af áður óþekktum afrekum kemur þá helst til greina að hlaupa vegalengdir sem maður hefur aldrei hlaupið áður, eða finna einhvern annan hagstæðan samanburð við fyrri tíma. Listinn sem hér fer á eftir hefur að geyma öll þau persónuleg met (PB) frá árinu 2021 sem mér hefur tekist að grafa upp:

Besti maraþontími á æfingu: 3:57:27 klst. 15. maí. Fyrra met 3:58:58 klst. 8. júní 2009.
Flestir hæðarmetrar á einu ári (held ég): 46.117 m. Fyrra met ekki skráð.
Lengsti aprílmánuður: 274,98 km. Fyrra met 232,21 km 2014.
Lengsti maímánuður: 365,62 km. Fyrra met 270,54 km 2015.
Lengsti júlímánuður: 327,39 km. Fyrra met 322,00 km 2011.

Náðust markmiðin?
Ég setti mér fimm hlaupatengd markmið fyrir árið 2021 og náði bara einu þeirra, rétt eins og árið áður. Í fyrsta lagi ætlaði ég að hlaupa 5 km undir 21 mín. Tók svo ekki þátt í neinu 5 km hlaupi á árinu, og er reyndar nokkuð viss um að þó ég hefði gert það hefði tíminn engan veginn getað orðið styttri en 21 mín. Í öðru lagi ætlaði ég að hlaupa maraþon undir 3:20 klst. Þar gildir það sama, ég keppti aldrei í maraþoni á árinu og hefði heldur varla átt möguleika á að ná þessum tíma. Í þriðja lagi átti tíminn á Laugaveginum að vera undir 6 klst – og eins og fram hefur komið gekk það ekki upp. Í fjórða lagi áttu fjallvegahlaupin að verða a.m.k. sjö, en urðu bara fimm. Og í fimmta lagi var markmiðið að hafa gleðina með í öllum hlaupum. Ég held svei mér þá að þetta hafi tekist, enda mundi ég oftast nær að vera þakklátur fyrir að geta yfirleitt hlaupið. Vissulega voru öll löngu keppnishlaupin erfiðari en að var stefnt, en gleðin var alltaf þarna einhvers staðar (jafnvel þó að hún hafi varla sést greinilega þegar ég kom í mark í Hveragerði eftir Hengil Ultra).

Markmiðin 2022
Ég stend í þeirri meiningu að markmiðssetning sé forsenda árangurs, á hvaða sviði sem er. En markmið eru vandmeðfarin. Þau þurfa nefnilega að vera SMART til að koma að gagni, þ.e.a.s. Sértæk, Mælanleg, Aðgengileg, Raunhæf en samt krefjandi og Tímasett.

Mér skilst að sumum finnist ég setja mér óþarflega krefjandi markmið í hlaupunum, einkum þegar tekið sé tillit til hækkandi aldurs. Auðvitað geri ég mér grein fyrir að ég er kominn á þann aldur að líkamleg geta fer óhjákvæmilega smátt og smátt minnkandi. En mér finnst það alls ekki þýða að ég eigi sjálfkrafa að sætta mig við hvaða árangur sem er. Þvert á móti finnst mér ég þurfa að setja mér svo krefjandi markmið að ég þurfi virkilega að hafa fyrir því að ná þeim! Eftir sem áður geta þau verið raunhæf. Auðvitað er þetta varnarbarátta, en ég ætla að halda áfram að spila vörnina eins framarlega og ég get í stað þess að sitja bara í vítateignum og bíða eftir fullnaðarósigri, aðgerðalaus!

Í ljósi þessi sem hér hefur verið sagt ætla ég að halda áfram að setja mér hlaupamarkmið sem ná sér ekki sjálf. Hlaupamarkmiðin mín fyrir árið 2022 eru eftirfarandi:

Klukkutímabæting í Hengill Ultra 53 km (6:34:09 klst)
Laugavegurinn undir 6 klst
A.m.k. 50 þúsund hæðarmetrar
A.m.k. 586 ITRA-stig í árslok
Gleðin með í för í öllum hlaupum (margnotað og sígilt)

Eins og upptalningin hér að framan ber með sér ætla ég ekki að setja mér nein markmið í götuhlaupum þetta árið. Það þýðir þó ekki að tími götuhlaupanna sé liðinn. Ég ætla bara að leggja meiri áherslu á utanvegahlaupin og setja mér svo markmið fyrir hvert götuhlaup um sig, ef og þegar slík hlaup verða á dagskrá.

ITRA-stigin
Mér finnst styrkleikalisti Alþjóðautanvegahlaupasambandsins (ITRA (International Trail Running Association)) nýtast manni einkar vel til að setja sér markmið í utanvegahlaupum, enda eru allmörg íslensk utanvegahlaup komin með viðurkenningu samtakanna og gefa því ITRA-stig. Í árslok 2021 var ég með 586 slík stig, en stigafjöldinn reiknast út frá vegnu meðaltali fimm bestu ITRA-hlaupa síðustu 36 mánuði. Markmiðið hér að framan gengur sem sagt út á að lækka ekki í stigum þrátt fyrir þetta eina ár sem bætist á mig á árinu. Sennilega dugar mér að ná u.þ.b. 600 stigum í einu hlaupi til að halda sjó hvað þetta varðar, jafnvel þótt öll hin hlaupin verði langt undir væntingum. Til að fá 600 stig þarf líklega að hlaupa Laugaveginn á u.þ.b. 5:51 klst, Hengil Ultra 53 km á u.þ.b. 6:10 klst eða Trékyllisheiðina á u.þ.b. 5:08 klst. Ég geri svo sem ekki ráð fyrir að ná þessum tímum, en nokkur styttri hlaup gefa líka stig og þar gæti ég átt sóknarfæri. Þetta er krefjandi markmið, en samt raunhæft.

Hlaupadagskráin mín 2022
Ég er búinn að skrá mig í fimm hlaup sumrið 2022 og finnst líklegt að einhver bætist við þegar nær dregur. Og svo er fjallvegahlaupadagskráin aðeins að byrja að mótast. Eins og staðan er núna lítur dagskráin svona út:

Vestmannaeyjahringurinn (Puffin Run) 7. maí
Eitt fjallvegahlaup suðvestanlands um miðjan maí
Hengill Ultra (53 km) 4. júní
Eitt fjallvegahlaup norðanlands um miðjan júní
Einhver fjallvegahlaup á Austurlandi fyrri hluta júlímánaðar
Dyrfjallahlaupið 9. júlí
Laugavegurinn (í 7. sinn) 16. júlí
Trékyllisheiðarhlaupið (48 km) 13. ágúst

Svo þróast þetta bara einhvern veginn.

Filed under: Hlaup, Uncategorized | Tagged: Hlaup | 3 Comments »

Sól á Trékyllisheiði

Posted on 22.8.2021 by stefangisla

Laugardaginn 14. ágúst sl. tók ég þátt í fyrsta formlega Trékyllisheiðarhlaupinu, þar sem hlaupnir voru rúmir 48 km frá Trékyllisvík suður í Selárdal í Steingrímsfirði. Þetta var erfitt, en veðrið var gott og gleðin mikil. Fæturnir á mér voru ekki beinlínis samþykkir því að fara í þetta hlaup, en hugurinn tók ekki annað í mál. Ástæður þess voru einkum tvær: Annars vegar liggja rætur mínar á Ströndum og hins vegar aðstoðaði ég stjórn Skíðafélags Strandamanna smávegis við undirbúning hlaupsins. Mér fannst ég þess vegna eiga svolítið í þessu hlaupi – og það í mér, þannig að ég vildi bara alls ekki missa af því. Og mikið er ég glaður að þarna skyldi ég láta atkvæði hugans vega þyngra en fótanna.

Andstaða fótanna
Eins og fram kemur í pistlinum sem ég skrifaði um Laugavegshlaupið um daginn, lenti ég í dálitlum vandræðum þar – og þessi vandræði taldi ég mig geta rakið til skorts á vöðvastyrk í kálfum. Ég hef vitað af þessum veikleika síðan í byrjun desember í fyrra. Vann talsvert í málinu síðasta vetur, en fylgdi þeirri vinnu lítið eftir þegar komið var fram á sumar. Eitt einkenni veikleika er að þeir þroskast mest þegar þeim er ekki sinnt, alveg öfugt við styrkleikana sem þroskast bara þegar maður sinnir þeim. Veikleikinn í kálfunum, sem gerði mér erfitt fyrir á Laugaveginum 17. júlí, hafði fengið að þroskast að mestu óáreittur þær fjórar vikur sem liðnar voru síðan þá – og í lok júlí var ég í raun hættur að geta hlaupið almennilega vegna sársauka í vinstri kálfa. Eitthvað náði ég að malda í móinn með því að nota nuddrúllu og klæða kálfana í „compression-hlífar“, en þegar Trékyllisheiðarhlaups-dagurinn rann upp bjartur og fagur hafði ég ekki árætt að fara út að hlaupa í heila viku. Það er ekki staðan sem maður vill vera í þegar maður er rétt í þann veginn að leggja upp í næstum 50 km fjallahlaup á krefjandi undirlagi. Ég hefði sem sagt hætt við að mæta ef þetta hefði verið eitthvert annað hlaup, enda er ég löngu búinn að læra að það borgar sig sjaldnast að mæta meiddur til leiks.

Áætlun dagsins
Þar sem ég hef aldrei áður hlaupið Trékyllisheiðina í keppni gat ég alveg sleppt að setja mér markmið um lokatíma. Ég vissi svo sem að leiðin væri um 48 km – og að það eitt benti til að ég ætti að geta hlaupið þetta á u.þ.b. hálftíma styttri tíma en Laugaveginn. En tími í utanvegahlaupum ræðst alls ekki bara af vegalengdinni, heldur líka af undirlaginu, hækkuninni, sérstökum farartálmum o.s.frv. En samt: Fyrst ég gat EKKI hlaupið Laugaveginn á 6:00 klst myndi ég alls ekki geta hlaupið þetta hlaup undir 5:30 klst. Og þar sem tímamörkin í hlaupinu miðuðust við 8 klst, hlaut lokatíminn minn að lenda einhvers staðar á þessu bili, þ.e.a.s. ef ég kæmist alla leið. Síðasta æfingahlaupið mitt fyrir Trékyllisheiðina var ekki nema tæpir 13 km á tiltölulega sléttu landi og þá þurfti ég að labba síðustu tvo kílómetrana út af þessum lélega kálfa. Áætlun dagsins var því einfaldlega að haga málum þannig fyrri hluta hlaupsins að sem minnst myndi reyna á kálfann. Ef kálfinn myndi bila mætti það helst ekki gerast fyrr en svo langt væri liðið á hlaupið að ég gæti gengið í mark áður en 8 klst. væru liðnar. Og svo myndi ég bara kljást við afleiðingarnar dagana eftir hlaup.

Að morgni hlaupadags
Ég vaknaði heima hjá tengdaföður mínum á Hólmavík rétt fyrir kl. 6 þennan laugardagsmorgun. Þangað hafði ég keyrt kvöldið áður til að stytta mér ferðalagið. Upp úr kl. 7 var ég svo mættur í skíðaskálann í Selárdal, þar sem Skíðafélag Strandamanna er með aðstöðu. Það var jú einmitt skíðafélagið sem stóð fyrir þessu hlaupi. Þau eru engir viðvaningar í að skipuleggja viðburði af þessu tagi, þar sem þau standa fyrir hinni árlegu Strandagöngu sem lengi hefur verið ómissandi hluti af Íslandsgöngu Skíðasambands Íslands.

Í þessu fyrsta Trékyllisheiðarhlaupi var boðið upp á tvær vegalengdir; annars vegar u.þ.b. 48 km hlaup úr Trékyllisvík og hins vegar u.þ.b. 16 km hlaup frá veginum á Bjarnarfjarðarhálsi. Síðustu 8 kílómetrana er hlaupin sama leið í báðum hlaupunum, allt þar til komið er í mark við fyrrnefndan skíðaskála. Samtals voru 18 skráðir í lengra hlaupið og þar af höfðu fimm þegið boð um rútuferð úr Selárdal að rásmarkinu í Trékyllisvík. Því dugði smárúta í þessa ferð og ég var einn þeirra sem fékk far með henni norður. Þangað vorum við komin tæpum klukkutíma fyrir hlaup, þannig að nógur tími gafst til að ræða málin og ákveða hvaða klæðnaður hentaði best í verkefnið sem framundan var. Þegar þarna var komið sögu var sólin farin að skína í hægum vindi og allt útlit fyrir góðviðrisdag. Í samræmi við það urðu stuttbuxur og stuttermabolur fyrir valinu sem hlaupaföt dagsins – með langermajakka til vara í hlaupabakpokanum.

Allt tilbúið fyrir startið við Félagsheimilið í Árnesi. (Ljósm. Vilberg Þráinsson).

Fyrsti spölurinn
Hlaupið var ræst við Félagsheimilið í Árnesi stundvíslega kl. 10:00. Fyrstu 3 kílómetrana eða svo (2,93 nánar tiltekið) var hlaupið lengra í norður eftir veginum í Trékyllisvík og síðan beygt upp á Eyrarháls við bæinn Mela. Þessi fyrsti kafli er alveg flatur og reynir því lítið á kálfana. Ég reyndi því að hlaupa þetta á þægilegum og áhyggjulausum upphitunarhraða, þ.e. u.þ.b. 5:30 mín/km. Við Birkir bóndi fylgdumst að þennan spöl – með tvo á undan okkur og 14 á eftir. Rétt fyrir ofan Mela skildu svo leiðir, því að strax og komið var í fyrstu brekkuna tók varfærna áætlunin mín gildi, þar sem allt snerist um að láta kálfann endast sem lengst. Þá fór líka hitt fólkið að streyma fram úr mér og um tíma var ég kominn niður í 12. sæti af þessum átján sem lögðu af stað. Ég er ekki vanur að vera svona aftarlega, en þennan dag var mér alveg sama. Þetta snerist ekki um verðlaunasæti, heldur bara um að komast á báðum fótum í mark.

Nýkomin framhjá Melum og búin að beygja inn á veginn upp á Eyrarháls. Trékyllisvíkin í baksýn og Reykjaneshyrnan til hægri.

Drykkjarstöð 1, norðan við Glissu, 13,18 km
Björgunarsveitin Strandasól í Árneshreppi sá um fyrstu drykkjarstöðina af þremur í þessu hlaupi. Hún var staðsett þar sem hæst ber norðvestan við fjallið Glissu. Þegar þarna var komið sögu var mér farið að miða ívið betur upp brekkurnar en í byrjun, kominn hugur í mig og ég orðinn bjartsýnn á að mér tækist að ljúka hlaupinu. Reyndi samt eftir megni að halda keppnisskapinu í skefjum til að hlífa kálfunum. Var svo sem farinn að finna aðeins til, en það ágerðist hægt. Um þetta leyti vorum við fjórir á svipuðu róli, við Gylfi aðeins á undan og Einar og Sigurður aðeins á eftir. Annað slagið sást í Ragnar og Tjörva sem voru næstir á undan okkur, en líklega voru þeir þó með hátt í kílómetra forskot. Þar á undan voru aðrir fjórir sem ég sá ekki aftur fyrr en í markinu. Við vorum sem sagt í 7.-10. sæti. Þarna bjó ég mér til það markmið að enda ekki neðar en í 9. sæti, því að þá gat ég alla vega sagst hafa verið fyrir framan miðju. Við drykkjarstöðina var tíminn kominn í 1:37:49 klst, sem sagði mér svo sem ekki neitt. En mesta hækkunin var alla vega að baki sem jók trú mína á farsælum endalokum þessa ferðalags. Best að nota þá 6 klst lokatíma fyrir markmið.

Syðst á Eyrarhálsi, inn af Eyrardal í Ingólfsfirði. Eyrarfell framundan, 7,70 km að baki, enn langt í drykkjarstöðina við Glissu og ég í 12. sæti í hlaupinu.

Frá Glissu að drykkjarstöð 2 við Búrfellsvatn
Mér leið vel þegar ég lagði af stað frá drykkjarstöðinni við Glissu. Framundan var það sem ég leit á sem 2. áfanga hlaupsins, þ.e.a.s. spölurinn að drykkjarstöð nr. 2 sem staðsett var við Búrfellsvatn, upp af Kjós í botni Reykjarfjarðar. Á fyrstu tveimur kílómetrunum eftir drykkjarstöð nr. 1 lækkaði leiðin um eina 170 m – og á svoleiðis köflum líður mér yfirleitt best, ekki bara vegna þess að ég geti stundum hlaupið hraðar en aðrir niður í móti, heldur líka vegna þess að niðurleiðin hentar lélegum kálfum betur en uppleiðin. Á þessum kafla seig ég líka talsvert fram úr hinum þremur sem höfðu verið á svipuðu róli við Glissu. Ég var sem sagt orðinn einn í 7. sæti, kálfinn nokkurn veginn til friðs og hlýindin orðin meiri en ég hafði búist við á þessum slóðum. Mér finnast hlýindi yfirleitt notaleg, en ég var samt þakklátur fyrir hverja flík sem ég hafði skilið eftir í töskunni minni um morguninn.

Eftir u.þ.b. 18 km var ég kominn að Reykjarfjarðarvatni, landið farið að hækka aftur, en samt leið mér vel. Á einni hæðinni sá ég að ég var farinn að draga verulega á Ragnar og Tjörva og svo náði ég þeim á 20. kílómetranum, einhvers staðar inn af Reykjarfirði. Og þá var ég allt í einu kominn í 5. sæti. Einhvern veginn grunaði mig að það myndi ekki haldast lengi, en fyrst um sinn varð ég þó ekkert var við mannaferðir. Þarna fann ég hins vegar fyrstu krampatilfinninguna í kálfunum, svipað og ég upplifði sunnarlega á söndunum í Laugavegshlaupinu. Þá var ég reyndar búinn með rúma 30 km, en núna voru ekki búnir nema 22 km eða svo. Þetta þurfti svo sem ekkert að vera neitt alvarlegt, því að stundum finn ég fyrir þessum ónotum án þess að þau þróist í almennilega krampa. En þetta ágerðist og mér fannst vera farið að hægjast á mér. Og ég var orðinn stirður í grjótinu og lækjarskorningunum sem einkenna þennan hluta leiðarinnar.

Horft ofan af Trékyllisheiði niður á Reykjarfjarðarbæinn og út Reykjarfjörð með Reykjarfjarðarkamb yst að sunnanverðu. 22,10 km og 2:36 klst að baki.

Mér fannst síðasti spölurinn langur að drykkjarstöðinni við Búrfellsvatn, sem Björgunarsveitin Björg á Drangsnesi annaðist. Þar sýndi úrið 25,56 km og 2:59:39 klst, hlaupið sem sagt rúmlega hálfnað, stærstur hluti hækkunarinnar búinn og ekki liðnir þrír tímar frá starti. Það væri því hreinlega klúður að ná ekki að komast í markið undir 6 klst.

Hálfur áfangi að Goðdalsá
Þegar ég lagði af stað frá Búrfellsvatni var mér hætt að líða eins vel og áður. Krampatilfinningin ágerðist en ég var samt glaður, því að ég var orðinn viss um að ég þyrfti ekkert að „déenneffa“ (hætta) í þessu hlaupi. Héðan af kæmist ég gangandi í markið innan tímamarka. Kálfinn var heldur ekkert orðinn svo slæmur. Krampatilfinningin var verri.

Ég hafði hlakkað til að hlaupa frá Búrfellsvatni suður að Goðdalsá, því að þrátt fyrir fjöldann allan af litlum hæðum á þessari leið er þetta heldur á undanhaldinu. En nú var þetta bara orðið virkilega erfitt og kramparnir ágerðust með hverri mínútu. Þetta ætlaði greinilega að verða „langi kaflinn“ í hlaupinu. Í flestum löngu utanvegahlaupunum mínum er nefnilega kafli sem er svo langur að kílómetratalan á úrinu breytist næstum ekkert hvernig sem maður reynir. Á þessum köflum er eitt mikilvægasta verkefnið að líta aldrei á úrið, alla vega ekki á kílómetratöluna. Þar að auki var hitinn orðinn óþægilegur. Mér varð hugsað til maraþonhlauparanna á Ólympíuleikunum í Japan viku fyrr, sem þurftu að þola 30 stiga hita og kældu sig með vatni og ísmolum við hvert tækifæri. Á Trékyllisheiðinni voru engir ísmolar, en nóg af lækjum sem ég gat ausið mig vatni úr.

Nú fóru hlaupararnir að tínast fram úr mér aftur, fyrst Gylfi og svo Sigurður, og mér fannst þeir hlaupa ótrúlega hratt! Við Goðdalsá sýndi úrið 34,22 km og 4:01:03 klst. Ég hafði sem sagt verið rúman klukkutíma að koma mér rúmlega 8,5 km frá Búrfellsvatni. Það gat nú ekki talist góð frammistaða. Og nú voru eitthvað um 14 km eftir. Jæja, ég hlaut að komast það á innan við 2 klst, þannig að 6 klst markmiðið héldi.

Horft suður Trékyllisheiði, niður að Goðdalsá. Hugsanlega má koma auga á brautarvarðarjeppann (á miðri mynd) sem beið við vaðið til öryggis. 33,75 km og 3:57 klst að baki.

Drykkjarstöð 3, inn af Sunndal, 40,25 km
Sex kílómetra kaflinn frá Goðdalsá að vegamótunum inn af Sunndal, þar sem Björgunarsveitin Dagrenning á Hólmavík var með drykkjarstöðina sína, ætlaði engan enda að taka. Þessi kafli er víða heldur á fótinn, og þó að maður taki varla eftir því á góðum degi fór það ekkert á milli mála þennan dag. Einhvers staðar þarna náði Einar mér og hvarf svo yfir næstu hæð – og þá sat ég einn eftir í 8. sæti. Markmiðið um 9. sætið gat þó alveg náðst.

Millitíminn á drykkjarstöðinni á vegamótunum var 4:48:35 klst. Þar breytti ég út af næringaráætluninni minni, staldraði við og fékk mér þrjá bananabita og einn súkkulaðimola. Annars voru bara orkugel á matseðlinum, svona rétt eins og venjulega. Einhverjar vonir hafði ég um að bananarnir myndu kannski slá á krampana í kálfunum. Það gekk reyndar ekki eftir, enda held ég að þessir krampar hafi hvorki stafað af skorti á vatni eða steinefnum, heldur einfaldlega af skorti á vöðvastyrk með tilheyrandi skammhlaupi í taugakerfinu.

Síðustu 8 kílómetrarnir
Millitíminn á síðustu drykkjarstöðinni þýddi að ég hafði 1:12 klst til að komast síðustu 8 kílómetrana, miðað við 6 klst markmiðið. Það samsvarar 9 mín/km, sem er bara rúmlega gönguhraði. Varla gat ég orðið lengur en það! Kramparnir í kálfunum voru reyndar orðnir mjög leiðinlegir, sérstaklega þar sem undirlagið var óslétt. Þarna er undirlagið víðast óslétt. En þetta var nú samt næstum því í lagi, svo lengi sem ég fengi ekki krampa í lærin. Ég hafði reyndar engar áhyggjur af því, enda leysa áhyggjur engan vanda. En svo, þegar úrið sýndi nákvæmlega 42 km, fékk ég allt í einu krampa aftan í vinstra lærið. Ég hef lent í þeirri stöðu áður og veit að þá eru skjót ráð vandfundin. Þarna hefði verið gaman að prófa súra gúrkusafann sem margt bendir til að komi að gagni í þessum aðstæðum, en ég var bara ekki með neitt svoleiðis með mér. Mér tókst að standast freistinguna að kasta mér til jarðar, enda getur verið snúið að standa upp aftur. Önnur helstu ráð eru t.d. að teygja á viðkomandi vöðva eða ganga spölkorn aftur á bak. Hvorugt virkaði í þetta skiptið. Þá leitaði hugurinn suður í Fauskatorfur þar sem ég var í svipuðu brasi í fyrsta Laugavegshlaupinu mínu sumarið 2007, stjórnlaus samdráttur í lærvöðva og langt í mark. Þá dugði mér að staulast ofur varlega nokkur hundruð metra – og síðan gat ég byrjað að skokka aðeins aftur. Þetta dugði líka núna, en skokkið varð jafnvel enn hægara en áður. Upp úr þessu fór Tjörvi framúr mér og þar með var ég dottinn niður í 9. sætið. Kannski myndi ég ná að halda því – og enn var möguleiki að ná 6 klst markmiðinu, þótt lítið mætti út af bera úr þessu.

Rúmir 43 km að baki, lærið orðið nokkurn veginn nothæft og tekið að halla niður í Steingrímsfjörð.

Og áfram staulaðist ég, niður hlíðina fyrir ofan Bólstað, niður á veg, fram með Selánni og yfir hana á vaðinu þar sem brúin var áður. Ég var reyndar búinn að kvíða fyrir Selánni, því að kramparnir mínir eiga það til að versna í köldu vatni. En Seláin breytti svo sem ekki öllu og á endanum komst ég inn á grasi gróna flötina við skíðaskálann þar sem endaspretturinn hafði verið laglega merktur með gulum veifum. Síðustu skrefin voru mjúk og full af þakklæti, í markið komst ég á 5:57:45 klst í 9. sæti og náði þar með báðum markmiðunum sem ég setti mér á leiðinni.

Eftirhlaupagleðin
Það var gott að koma í mark, enda var það eitt og sér aðalmarkmið dagsins. Eftirhlaupagleðin hafði því óheftan aðgang að mér. Mér leið vissulega illa í fótunum, en ég var samt kominn alla þessa leið, alheill og óskaddaður. Meira datt mér ekki í hug að biðja um eins og í pottinn var búið. Við þetta bættist svo allt sólskinið sem fylgdi mér þennan dag. Hitamælirinn í Selárdal sýndi 20°C og allt í kringum mig var fólk, bæði aðrir keppendur og starfsmenn, sem öll voru álíka glöð og ég. Á svona degi þarf enginn að kvarta!

Lokaorð
Þakkir dagsins, til viðbótar þessum hefðbundnu til fjölskyldunnar og forsjónarinnar, fær stjórn Skíðafélags Strandamanna fyrir að standa fyrir þessu skemmtilega hlaupi og leyfa mér að vera samferða, bæði í undirbúningnum og í hlaupinu sjálfu. Ég hlakka til að endurtaka leikinn að ári – með sterka kálfa.

Alsæll í markinu í Selárdal eftir erfiðan en sólríkan dag, fullan af gleði. (Ljósm. Salome Hallfreðsdóttir).

Filed under: Hlaup | 1 Comment »

Krampar á Laugaveginum

Posted on 30.7.2021 by stefangisla

Það er eiginlega orðin hefð hjá mér að hlaupa Laugaveginn alltaf á oddatöluárum. Og til að rjúfa ekki hefðina tók ég að sjálfsögðu þátt í hinu árlega Laugavegshlaupi laugardaginn 17. júlí sl. Þetta var sjötta Laugavegshlaupið mitt og rétt eins og í öll hin skiptin finnst mér tilheyra að segja frá reynslunni í löngum bloggpistli. Pistlaskrifin eru eiginlega líka orðin hefð – og auk þess gleymast ýmis smáatriði úr upplifuninni ef maður skrifar þau ekki hjá sér. Sum þessara smáatriða koma að gagni þegar ég fer að undirbúa næsta Laugavegshlaup (í júlí 2023), og þar að auki er mér sagt að þau komi stundum öðrum hlaupurum að gagni. Það gleður mig og bætir tilgangi við skrifin.

Undirbúningurinn
Undirbúningurinn minn fyrir Laugavegshlaupið hófst í raun í ársbyrjun. Þá hafði ég verið að glíma við svolítil kálfameiðsli í nokkrar vikur og þau minntu á sig á hverri hlaupaæfingu. Reyndar voru æfingarnar frekar fáar og smáar um þetta leyti – og þannig hafði það verið síðan í nóvember. Það hljómar e.t.v. þversagnarkennt, en mér finnst meiðslahætta aukast eftir því sem æfingunum fækkar. Þarna varð mér ljóst að ég kæmist ekki mikið lengra án þess að breyta um áherslur. Þess vegna ákvað ég í byrjun janúar að taka eitt skref til baka og byrja frá grunni á nýju uppbyggingartímabili í hlaupaþjálfuninni. Af því tilefni bjó ég mér til sérstaka Endurreisnaráætlun, byggða á því sem ég hef sjálfur reynt og lesið síðustu ár og áratugi.

Grunnstoðirnar í Endurreisnaráætluninnni minni voru fjórar:

Þrjár hlaupaæfingar í viku í janúar, fjórar í febrúar, fimm í mars og sex í apríl.
20 km í 1. viku og síðan +5 km í hverri viku þar til 70 km væri náð í 11. viku. Þá skyldi breytileikinn aukinn.
Eitt Hafnarfjall í viku ef hægt væri, eða í það minnsta 10 Hafnarfjöll fyrir lok mars.
Þrjár styrktaræfingar í viku (heima af því að ræktin var lengst af lokuð), eða í það minnsta 33 fyrir lok mars.

Við þetta bætti ég svo þeirri meginreglu að lengsta hlaup vikunnar mætti aldrei vera meira en helmingur af heildarvegalengd vikunnar. Og til að auka fagmennskuna bætti ég inn í þetta viku- eða hálfsmánaðarlegum heimsóknum til Halldóru sjúkraþjálfara (Sjúkraþjálfun Halldóru í Borgarnesi), sem hjálpaði mér að koma kálfunum í lag, fyrst með raförvun og síðan með nuddi.

Endurreisnaráætlunin tók gildi 4. janúar og gilti til aprílloka. Og í stuttu máli heppnaðist hún í öllum aðalatriðum, eins og m.a. má sjá hér til hliðar á skjámyndinni af Strava sem sýnir vikulegar vegalengdir fyrstu 11 heilu vikur ársins. Reyndar brá eitthvað útaf eins og alltaf vill verða, þó að það sjáist ekki á myndinni.

Síðustu vikur Endurreisnaráætlunarinnar voru ögn lausari í sér, en meginniðurstaðan var þó sú að í sumarbyrjun var ég meiðslalaus og í býsna góðu hlaupastandi, þó að enn vantaði nokkuð upp á þann styrk og hraða sem ég hefði viljað búa yfir. Allan tímann hugsaði ég um Laugaveginn sem helsta viðfangsefni sumarsins. Fór reyndar í Hengil Ultra (53 km) í byrjun júní, en leit líka á það sem æfingu fyrir Laugaveginn. Hengillinn reyndi frekar lítið á mig hlaupalega séð, en þess meira andlega í miklum kulda og vosbúð. Þegar á heildina er litið hefði júní mátt vera ögn þéttari, bæði hvað varðar heildarvegalengd og hæðarmetra. En auðvitað skiptir margt fleira máli en þessar tölur.

Dagarnir fyrir hlaup
Undirbúningurinn fyrir Laugaveginn snýst ekki bara um æfingar mánuðina á undan. Það sem gerist síðustu dagana fyrir hlaup skiptir líka miklu máli, þ.m.t. allt sem varðar vinnu, mataræði, svefn og önnur viðfangsefni í lífinu. Í stuttu máli voru öll þessi atriði í óvenju góðu lagi síðustu dagana fyrir hlaupið.

Markmiðin fimm
Þó að ég teldi mig almennt vera í góðu hlaupastandi fyrir Laugaveginn vissi ég óvenjulítið um raunverulega getu. Mér finnst árangur í keppnishlaupum alltaf vera besti mælikvarðinn á svoleiðis, og þar sem Laugavegurinn var bara 4. keppnishlaup sumarsins voru viðmiðin í fátæklegra lagi. Hengillinn gaf svo sem engar vísbendingar, þar sem ytri aðstæður voru afbrigðilegar. Hins vegar hljóp ég hálft maraþon í blíðskaparveðri á Akureyri 1. júlí á 1:38:14 mín. Tíminn var lakari en hálfmaraþontímarnir mínir undanfarin ár, en í þessu hlaupi lagði ég meiri áherslu á vellíðan en sekúndur og því e.t.v. ekki mikið á tímanum að byggja. Heimatilbúin reikniformúla (hálfmaraþontími x 3,71) benti þó til þess að ég ætti að geta hlaupið Laugaveginn á nákvæmlega 6:04:27 klst. Já, og í þriðja lagi hljóp ég reyndar Dyrfjallahlaupið 3. júlí og leið mjög vel þar. Tíminn í svoleiðis hlaupi er hins vegar afstæður þar sem viðmiðanir skortir.

Ég hef gaman af markmiðum og þess vegna setti ég mér fimm markmið fyrir Laugaveginn. Hef stundum gert þetta áður til að eiga markmið til skiptanna þegar líður á hlaup. Lakasta markmiðið á þá helst að vera eitthvað sem ég er viss um að ná. Þannig reyni ég að komast hjá því að búa mér til vonbrigði, því að þó þetta sé allt til gamans gert er mér ekki sama hver lokatíminn verður. Markmiðin fimm birti ég svo á Facebook daginn fyrir hlaup:

A – Draumamarkmiðið = 5:55:55 klst, (sem væri besti Laugavegstíminn minn eftir sextugt, PB60+ sem sagt).
B – Hefðbundna markmiðið = 5:59:59 klst, (sem sagt undir 6 klst).
C – Raunsæja markmiðið = 6:04:27 klst, (sem er líklegasti tíminn skv. hávísindalegum útreikningum mínum).
D – Betraensíðast markmiðið = 6:05:47 klst, (sem sagt aðeins betra en 2019).
E – Sársaukamarkamarkmiðið = 6:10:00 klst, (en allt umfram það mun valda mér (óþörfum og sem betur fer skammvinnum) vonbrigðum, (jafnvel þótt ég reyni að vera rólegur á vanþakklætinu)).

Búinn að sækja keppnisnúmerið – og með markmiðin á hreinu.

Áætlun dagsins
Ég skipti Laugaveginum alltaf í áfanga og geri áætlun um millitíma á helstu viðkomustöðum. Styðst þá við millitímana mína úr fyrri Laugavegshlaupum og aðlaga þá að þeim lokatíma sem stefnt er að. Í þetta skipti ákvað ég þó að hafa fyrstu áfangana hlutfallslega hægari en oftast áður í þeirri von að eiga þá kannski meira inni fyrir spölinn frá Emstrum niður í Þórsmörk. Ég náði besta Laugavegstímanum mínum (5:41:10 klst) árið 2015 – og í því hlaupi voru fyrstu áfangarnir tiltölulega hægir. Eftirfarandi tafla varð til þegar ég skipti lokatímanum skv. markmiði A hér að framan í sömu hlutföllum og í hlaupinu 2015, (stærri tafla birtist ef smellt er á þessa):

Síðustu stundirnar fyrir hlaup
Að þessu sinni var ekki efnt til neinnar hópferðar frá Borgarnesi upp í Landmannalaugar, heldur sáu félagar úr Hlaupahópnum Flandra um að koma sér á staðinn hver með sínum hætti. Við Birkir bóndi lögðum af stað úr Borgarnesi um kl. 3 aðfaranótt hlaupadagsins og tókum svo fyrstu rútu úr Reykjavík kl. 4:30. Ferðalagið var tíðindalítið, þoka lá yfir Suðurlandinu og tíminn í rútunni var nýttur til svefntilrauna og nestisáts. Þegar komið var upp í Hrauneyjar hafði létt til og flest benti til að sólin yrði stórtæk þennan dag. Veðurspáin bauð líka upp á hægan meðvind, bjartviðri og hlýindi þegar líða tæki á daginn. Í Landmannalaugum var hið besta veður, svolítil gola, sólskin og á að giska 8 stiga hiti. Þetta var greinilega stuttbuxna- og stuttermabolaveður, en kannski sniðugt að vera með hanska til að byrja með.

Í Landmannalaugum hitti ég alla hina Flandrafélagana, en samtals vorum við sjö í þessu hlaupi – og Birkir bóndi sá áttundi. Kristinn (Kiddó) var sá eini, auk mín, sem hafði verið settur í fyrsta ráshóp (gula hópinn), Birkir og nokkrir aðrir úr hópnum voru í ráshópi nr. 2 (rauða hópnum), og svo koll af kolli. Fyrsti hópurinn var ræstur kl. 9 og þar með var verkefni dagsins hafið fyrir alvöru.

Landmannalaugar – Hrafntinnusker: 10,26 km
Eins og fyrr segir var ég staðráðinn í að hafa fyrstu áfangana í hlaupinu hlutfallslega hægari en áður – og í samræmi við það fór ég mér í engu óðslega fyrstu kílómetrana, jafnvel þótt ég sæi undir hælana á hlaupurum sem ég tel vera á svipuðu róli og ég. Á þessum kafla var ég lengi í samfloti með Sonju Sif og fleiri öflugum hlaupurum frá Akureyri, enda ætluðu þau líka að fara sér hægt til að byrja með. Ofarlega í brekkunum fór ég þó að dragast aftur úr og var auðvitað alveg sama um það. Þá var ég líka hættur að sjá Kiddó í fjarska, en hann er sterkur í brekkum og á miklu betri tíma á Laugaveginum en ég.

Bjartsýnn og glaður á fyrstu kílómetrunum. (Mynd: Hlaup.is).

Sólin skein á leiðinni upp í Hrafntinnusker og líklega lækkaði hitinn lítið sem ekkert þótt landið hækkaði. Hanskarnir fóru fljótlega í vasann og mér varð hugsað til hlírabolsins sem ég skildi eftir í töskunni minni. Hlírabolir henta bara ekki alltaf vel undir hlaupabakpoka, því að þá eru einhverjar líkur á nuddsárum á öxlum undan böndunum á bakpokanum. Í því lenti ég einmitt í Dyrfjallahlaupinu viku fyrr.

Færðin uppeftir var prýðileg að mínu mati og ég held að snjórinn hafi verið minni en oft áður. Á einum stað hafði myndast hnédjúpur krapapollur í snjónum, en einn pollur skiptir engu máli í svona hlaupi. Tilfinningin sem ég fékk í pollinum minnti mig þó á að stundum fæ ég krampa í kálfana ef ég stend lengi í mjög köldu vatni. En svo hugsaði ég ekki meira um það. Áhyggjur af því sem gæti gerst hjálpa manni ekki neitt.

Ég hef ekki komið mér upp neinum viðmiðum á leiðinni upp í Hrafntinnusker og vissi þar af leiðandi ekki hvort ég væri á áætlun fyrr en ég var kominn alla leið og klukkan sýndi u.þ.b. 1:18:30 klst. Ég var sem sagt orðinn einni mínútu á eftir áætlun (sjá töfluna hér að framan), þrátt fyrir að áætlunin væri afar hófstillt. Af þessu var ekki hægt að draga neinar ályktanir, en ég hugsaði þó með mér að ég vildi helst ekki tapa meiri tíma á leiðinni niður að Álftavatni. Áætlunin þar hljóðaði upp á 2:28:30 klst og ég vissi að ég yrði pínu leiður ef ég færi fram yfir 2:29:30. En mér leið vel og þóttist viss um að geta unnið upp einhverjar mínútur í seinni hluta hlaupsins. Auk þess tók áætlunin mið af stífasta markmiðinu (markmiði A með lokatíma upp á 5:55:55 klst). Eftir sem áður var markmið B („sub-6“) vel innan seilingar.

Hrafntinnusker – Álftavatn: 11,09 km
Sjálfsagt taka glöggir lesendur eftir því að kílómetratölurnar í millifyrirsögnunum eru ekki alveg þær sömu og í töflunni hér að framan. Þær tölur eru námundaðar og svo mælist þetta aldrei alveg jafnlangt. En það er aukaatriði, því að staðirnir sem um ræðir færast ekki neitt frá ári til árs. Hvað sem þessu líður fannst mér ég ekkert sérlega ferskur þegar ég lagði af stað frá Hrafntinnuskeri. Fann svo sem hvergi til, nema aðeins í vinstra hnénu sem hefur stundum verið mér til ama síðustu tvö ár. En þau óþægindi gleymdust fljótt. Ég sá orðið lítið til Akureyringanna og á leiðinni yfir fjöllin fóru nokkrir hlauparar fram úr mér. Ég er svo sem aldrei að keppa við neinn nema sjálfan mig, en það er samt ekki uppörvandi þegar manni finnast „allir aðrir“ fara hraðar. Reyndar fór ég aftur fram úr nokkrum á leiðinni niður Jökultungur. Á hlaupum hef ég oft haft tilefni til að rifja upp ljóðlínu eftir Stein Steinarr; „Styrkur minn liggur allur í undanhaldinu“.

Þegar ég nálgaðist Álftavatn sá ég að áætlunin stóð tæpt – og þegar þangað var komið sýndi klukkan 2:31:25 klst, eða þar um bil. Ég var þá sem sagt búinn að tapa u.þ.b. tveimur mínútum til viðbótar við þessa einu sem tapaðist á leiðinni upp í Hrafntinnusker, án þess þó að ég hefði reynt að spara mig á þessum kafla. Þar með vissi ég eiginlega að bæði markmið A og B væru fyrir bí, þ.e.a.s. að ég myndi að öllum líkindum ekki ná að hlaupa undir 6 klst. En það var svo sem allt í lagi. Og svo var aldrei að vita nema ég yrði ógurlega hress þegar ég kæmi í hlýja meðvindinn sem búið var að spá á söndunum.

Álftavatn-Bláfjallakvísl: 5,23 km
Þegar þarna var komið sögu var ég staðráðinn í að hlaupa bara eins og mér var eðlilegt það sem eftir væri hlaupsins. Orkusparnaði var sem sagt aflýst, en átök voru samt ekki á dagskrá. Mér fannst þetta ganga svona sæmilega, en á þessari leið fór Hálfdán Daðason þó fram úr mér. Það var náttúrulega bara fínt, en samt var tvennt í því sem líta mátti á sem viðvörun. Annars vegar er Hálfdán í sama aldursflokki og ég og hins vegar var hann í rauða ráshópnum, sem þýddi að þegar þarna var komið sögu var hann búinn að vinna upp 5 mínútna forskot sem ég hafði á hann í startinu. En hlaupið var engan veginn búið og óþarfi að fara á taugum yfir þessu. Það að öðrum gangi vel þýðir líka alls ekki að mér gangi illa. Já, og svo er ég líka alltaf að keppa bara við sjálfan mig. Að vísu hafði ég tekið eftir því að nú var í fyrsta skipti búið að lofa hlaupaskóm í verðlaun fyrir sigurvegara í hverjum aldursflokki. En ég á nóg að hlaupaskóm – og auk þess vissi ég af rúmlega sextugum Ísraelsmanni sem var skráður í hlaupið og var með álíka mörg ITRA-stig og ég. (Fyrir þá sem ekki vita eru ITRA-stigin eins konar styrkleikalisti allra heimsins utanvegahlaupara). Kannski vantaði þennan Ísraelsmann frekar hlaupaskó en mig, já eða Hálfdán.

Þegar þarna var komið sögu var ég hálfpartinn farinn að búast við að Birkir bóndi færi að ná mér. Hann er oftar en ekki sprækari en ég, þannig að 5 mínútna forskot á hann í ræsingunni gat varla enst mjög lengi. Seinna komst ég að því að ég var enn með 3 mín forskot á hann þegar ég kom að Bláfjallakvísl. Þar sýndi klukkan u.þ.b. 3:07 klst, sem þýddi að ég var kominn 5 mín á eftir áætlun, þrátt fyrir að mér fyndist ég hafa haldið nokkuð vel á spöðunum. Þarna var hlaupið hálfnað í kílómetrum talið og því ekki ólíklegt að ég myndi tapa öðru eins á seinni hlutanum. Lokatíminn yrði þá um 6:05:30 klst, þ.e.a.s. bara rétt við markmið D („betraensíðast markmiðið“).

Bláfjallakvísl-Emstrur: 10,73 km
Þessi hluti hlaupsins er sá tilbreytingarminnsti, aðallega sléttir sandar með mislausu undirlagi – og svo nokkrar hæðir í lokin. Þegar best hefur látið hef ég verið um 1 klst að hlaupa þennan spotta, en nú hafði ég ætlað mér 1:02:30 klst. Ef það gengi eftir myndi millitíminn í Emstrum verða rétt innan við 4:10 klst.

Ég kvíði því yfirleitt að hlaupa sandana, en í þetta skipti hlaut það að verða með besta móti – í þessum hlýja meðvindi sem búið var að spá. En það sem átti að verða norðvestanátt var allt í einu orðið að suðvestanátt. Hlýi meðvindurinn var þar með orðinn að hlýjum mótvindi. Mér fannst vindurinn í sjálfu sér bara þægilegur, enda hitastigið enn á uppleið, en að öðru leyti er þetta bara eðlisfræði. Maður þarf meiri orku til að flytja tiltekinn fjölda kílóa (þótt fá séu) frá einum stað til annars í mótvindi en í meðvindi. Þetta gat sem best kostað einhverjar mínútur og búið til svolitla þreytu. Ég var reyndar ekkert sérstaklega þreyttur á þessu augnabliki, bara pínulítið svekktur að komast ekki hraðar yfir.

Á söndunum, sérstaklega framan af, sýndist mér ég heldur vera að draga á fólk sem hafði farið fram úr mér fyrr í hlaupinu. Þarna náði ég reyndar líka Ragnheiði Sveinbjörnsdóttur, ofurhlaupakonu úr Borgarfirðinum. Henni vildi ég helst ekki ná, því að ég veit að hún getur hlaupið Laugaveginn á miklu betri tíma en ég. Þetta var ekki vísbending um að mér gengi vel, heldur að henni gengi illa. Það fannst mér leiðinlegt.

Ég náði að pjakka sandana jafnt og þétt – og reyndar fannst mér ég bara halda nokkuð vel áfram. Varð reyndar aðeins var við krampatilfinningu í kálfunum, en það var ekkert til að gera veður út af. Ég finn oft fyrir einhverju svoleiðis án þess að það þróist upp í einhver leiðindi.

Í Emstrum beið mín enn smáskammtur af vonbrigðum. Tíminn var kominn í 4:12:45 klst, sem þýddi að ég var orðinn 8:15 mín á eftir áætlun (sjá töfluna). Enn taldi ég þó möguleika á að ljúka hlaupinu á 6:06 klst eða þar um bil, sem sagt nálægt markmiði D. En þá varð lokakaflinn líka að vera sæmilegur.

Emstrur-Þröngá: 13,35 km
Það er alltaf gott að koma í Emstrur og mér leið vel þegar ég fór þaðan. Sá sem getur hlaupið Laugaveginn þarf ekki að kvarta yfir neinu, jafnvel þótt ferðin sé ögn seinlegri en vonir stóðu til. Ég tala nú ekki um þegar sólin skín á mann allan daginn og allar áhyggjur af amstri dægranna eru fjarri. Ég var samt bara nýlagður af stað þegar krampinn gerði vart við sig fyrir alvöru, ekki reyndar alltaf á sama stað, heldur stundum hægra megin, stundum vinstra megin, jafnvel stundum í iljunum. Þetta stefndi í vesen, stundum þurfti ég að stoppa alveg, stundum gat ég gengið rólega og stundum skokkað með gát. Þarna voru öll markmið afskrifuð samstundis. Nú gilti bara að halda í gleðina og koma sér í mark, fyrr eða síðar.

Rétt eftir að þessi nýi krampaveruleiki rann upp fyrir mér náði ég Sonju Sif. Það voru aðrar slæmar fréttir, því að auðvitað langaði mig til að henni gengi betur en þetta. Hún hafði líka þurft að afskrifa markmiðin sín, og þannig var það reyndar með marga fleiri, svona eftir á að hyggja. Í þessu hlaupi virtist árangur flestra vera undir væntingum. Kannski var það hitinn, kannski mótvindurinn. Laugavegshlaup er flókið viðfangsefni þar sem margt þarf að ganga upp til að markmiðin náist.

Kramparnir létu mig ekki í friði það sem eftir var hlaupsins, en voru sem betur fer misslæmir. Mér gekk þannig sæmilega að hlaupa á sléttu en afleitlega í brekkum, bæði upp og niður, kannski þó enn frekar niður. Áfanginn frá Emstrum að Ljósá á það til að vera langur, en í þetta skipti tókst mér vel að halda hausnum uppteknum við eitthvað annað en að hugsa um kílómetratöluna á úrinu, sem eflaust breyttist mjög hægt. Það jók líka gleði mína að á þessum kafla náði Ragnheiður mér aftur – og Sonja Sif var heldur ekki langt undan. Lukkan virtist því heldur hafa gengið í lið með þeim á nýjan leik. Og svo heyrði ég kallað á eftir mér „Það sem drepur mann ekki herðir mann“. Þá vissi ég að Birkir bóndi var mættur. Hann hafði verið að glíma við verki í skrokknum, en sagðist ætla að reyna að taka almennilega á því þegar við kæmum að Kápunni.

Hjá drykkjarstöðinni við Ljósá sýndi klukkan mín u.þ.b. 5:37 klst. Ég vissi að þaðan væru ekki nema einhverjir 5 km í mark og þá 5 km hlyti ég að geta hlaupið á 35 mín. Lokatíminn gæti þá orðið nálægt 6:12 klst. Það gat verið verra.

Birkir stóð við orð sín um Kápuna. Hann kvaddi mig við Ljósá og þaut upp brekkurnar í rykmekki. Seinna sá ég að hann hafði verið u.þ.b. 6:30 mín fljótari en ég með síðustu 5 kílómetrana. Einhvers staðar á þessum slóðum fór Jóhann Karlsson líka fram úr mér. Jóhann er nýorðinn 73ja ára, en gefur lítið eftir í hlaupunum. Ótrúlega magnaður hlaupari!

Kápan reyndist mér erfið, enda er þar lítið um lárétta kafla. Ég var í sjálfu sér ekkert mjög þreyttur þegar ég var kominn niður af henni og að vaðinu á Þröngá, en kálfarnir sýndu lítinn samstarfsvilja. En samt var gott að koma að Þröngá og hitta Ingvar Garðarsson og aðra þá sem gættu að öryggi hlaupara á leiðinni yfir ána. Þar er maður alltaf í traustum höndum. Og klukkan sýndi rétt um það bil 5:55 klst, þ.e.a.s. svipaðan tíma og ég hefði viljað sjá í markinu. Ég var sem sagt orðinn heilum áfanga (að vísu stuttum) á eftir áætlun. Nú hlutu mér að duga 20 mín til að klára hlaupið – og lokatíminn 6:15 virtist í augsýn.

Þröngá-Húsadalur: 2,77 km
Mér dugðu ekki 20 mín til að klára hlaupið, heldur var ég 20:55 mín að komast þennan síðasta spöl og hef aldrei verið lengur. Árið 2019 var ég t.d. ekki nema 19:02 mín að skrölta þetta, þrátt fyrir mikla þreytu og bugun, og 2017 var ég 18:16 mín með brotna öxl. En úr því sem komið var skipti tíminn svo sem engu máli. Nokkur hundruð metrum frá markinu stóð Jóhanna mín sem hafði gert sér ferð í Þórsmörk til að taka á móti pabba sínum. Svoleiðis móttökur eru ótrúlega dýrmætar og síðustu skrefin í markið voru létt. Lokatíminn var 6:16:10 klst, sem sagt 6 mín lakari en ég hafði reiknað með í versta falli. En eftir á að hyggja skipta 6 mínútur engu máli í svona hlaupi.

Eftir hlaup
Mér leið ágætlega þegar ég var kominn í mark og var í raun ekkert sérstaklega þreyttur. Við tóku margar góðar mínútur í blíðviðrinu sem ríkti í Húsadal þennan dag. Svoleiðis mínútur eru yfirleitt meðal bestu stundanna minna og þetta skipti var engin undantekning. Þarna hitti ég að vanda marga af bestu hlaupavinum mínum, sem með árunum hafa líka skipað sér í hóp bestu vina minna. Og best af öllu var að Jóhanna skyldi vera þarna líka.

Síðustu metrarnir í markið. (Mynd: Hlaup.is).

Tveir fyrstu menn í flokki 60-69 ára: Ég og sigurvegarinn Avidov Efraim Lieberman. (Mynd: Sonja Sif).

Þó að ég væri tiltölulega lítið þreyttur gerðu kramparnir mér erfitt fyrir við fataskipti o.þ.h., en þar hafði ég nógan tíma og fékk líka hjálp til að klæða mig í sokka. Svo var bara kominn tími á enn meira spjall, mat og verðlaunaafhendingu. Að þessu sinni náði ég 2. sætinu í flokki 60-69 ára, á eftir fyrrnefndum Ísraelsmanni sem var meira en 20 mín á undan mér. Næstu árin verður erfiðara hjá mér að komast á pall, því að nú þyrpist fullt af ungu fólki upp í þennan aldursflokk. Næsta ár kemur t.d 1962-árgangurinn inn af fullum þunga, og svo koll af kolli. En svo byrjar nýtt tímabil sumarið 2027 þegar ég kemst á áttræðisaldurinn.

Fæði og klæði
Það getur komið sér vel að eiga einhvers staðar minnispunkta um klæðaburð og næringu í fyrri hlaupum. Þess vegna ætla ég að eyða nokkrum línum í þau mál hér. Kannski hjálpar það mér (og jafnvel öðrum) að velja rétta útbúnaðinn í næsta hlaupi.

Glaðir Strandamenn (Birkir og ég) í Húsadal að loknu Laugavegshlaupi. (Mynd: Jóhanna).

Fatnaðurinn í þessu Laugavegshlaupi var með einfaldasta móti, enda spáð þurru og hlýju veðri. Ég hljóp sem sagt í stuttbuxum og stuttermabol, en var með fisléttan vindjakka í hlaupavestinu fyrir siðasakir. Notaði hann auðvitað ekkert. Var með hanska fyrstu kílómetrana, en síðan hvíldu þeir sig í vasa á vestinu það sem eftir var. Ekkert höfuðfat var með í för. Ég var í sömu þunnu sokkunum og venjulega, í léttum ársgömlum utanvegaskóm sem auðvelt er að skipta um vatn í – og með ómissandi skóhlífar sem ég keypti vorið 2015.

Í hlaupavestinu bar ég tvo vatnsbrúsa með 0,5 l af vatni í hvorum um sig. Ákvað að láta þetta vatn duga sem grunnforða alla leið, þar sem það er dálítið tafsamt að bæta vatni í þessa brúsa. Til viðbótar var ég með 200 ml fjölnotaglas sem ég fékk vatn í á nánast öllum drykkjarstöðvum, ýmist eina fyllingu eða tvær. Samtals drakk ég eitthvað um 2 l af vatni á leiðinni, sem er nokkuð nálægt því sem ég tel hæfilegt. Í þessu sambandi er mikilvægt að hafa í huga að vatnsþörf er einstaklingsbundin og ræðst m.a. af líkamsþyngd og því hversu mikið maður svitnar. Ég er frekar fá kíló og svitna lítið.

Eina nestið mitt voru GU-gel, öll með koffíni. Þannig hef ég líka haft það í síðustu Laugavegshlaupum. Áður hafði ég stundum salthnetur og rúsínur með mér, aðallega til tilbreytingar. Ég tók eitt gel rétt fyrir startið og svo eitt á 45 mín fresti í gegnum allt hlaupið, nema hvað ég sleppti síðasta tækifærinu, þ.e. við 6 klst markið. Þá taldi ég þetta ekki skipta máli lengur, enda bara 16 mín eftir. Ég sporðrenndi sem sagt 7 gelum á leiðinni og tók ekki inn neina aðra næringu. Ég hef blessunarlega verið laus við magavandamál i keppnishlaupum og get torgað hellingi af gelum án þess að lenda í vandræðum. Ég get þó ekki sagt að mig hafi langað í þau síðustu. Ég tel að þessi næringarinntaka hafi verið nægjanleg, enda var ég sérlega vel nærður dagana og klukkutímana fyrir hlaup. Maður nær hvort sem er ekki að taka inn jafnmikla orku og maður notar í hlaupinu. Í svona stuttu hlaupi (stuttu miðað við 100 km og þaðan af lengra) á þetta alveg að sleppa. Ég tel mig líka sæmilega þjálfaðan í að brenna fitu eftir því sem þörf er á. Kolvetnabirgðir líkamans fyrir hlaup, gelin sem ég tók á leiðinni og fituforðinn, sem e.t.v. var eitthvað höggvið í, áttu að duga mér. Ég fann heldur aldrei fyrir orkuskorti. Fræðilega séð gæti næringin (eða öllu heldur skortur á næringu) haft eitthvað að segja um krampana í kálfunum, en ég tel þó að ástæða þeirra hafi verið önnur (sjá neðar).

Lærdómurinn
Mér finnst ég alltaf læra eitthvað í hverju Laugavegshlaupi. Eins og ráða má af þessu pistli fannst mér þetta hlaup ekki ganga alveg eins vel og ég hefði viljað, en sem fyrr segir þarf sá sem getur hlaupið Laugaveginn ekki að kvarta yfir neinu, jafnvel þótt ferðin sé ögn seinlegri en vonir stóðu til. Það eitt að komast á ráslínuna er stórkostlegt – og enn stórkostlegra að komast alla leið í mark, hvort sem það gerist fjórum eða níu klukkutímum síðar.

Ég held að helstu mistökin þetta árið hafi verið eftirtalin:

Of fáar styrktaræfingar. Krampar geta átt sér ýmsar orsakir, eins og m.a. má lesa um í krampapistlinum sem ég skrifaði fyrir hlaup.is sl. vetur. Í mínu tilviki sýnist mér að skortur á vöðvastyrk í kálfum sé líklegasta orsökin. Sú staðreynd að ég gat frekar skokkað á sléttum köflum en upp og niður brekkur styður þessa tilgátu að mínu mati. Einhvers staðar las ég líka að kálfavöðvar rýrni hraðar með aldri en aðrir vöðvar. Ég hef einmitt verið frekar tæpur í kálfunum síðustu mánuði, á sama tíma og mér hefur gengið þokkalega að halda styrk í lærum og rassvöðvum.
Of fáar æfingar í júní og of fáir hæðarmetrar. Einhvern veginn duttu æfingarnar svolítið niður eftir Hengilinn. Það gerði kannski ekki útslagið, en þetta hefði mátt vera þéttara.
Kannski drakk ég ekki nógu mikið á leiðinni. Í heildina drakk ég u.þ.b. tvo lítra, eins og áður segir, eða hátt í 400 ml. af vatni fyrir hverja 10 km. Get auðvitað ekkert fullyrt um það hvort meira hefði verið betra. Held samt ekki. Minna hefði þó örugglega verið verra.

Í stuttu máli held ég að skortur á styrktaræfingum hafi verið aðalvandamálið – og þá er ég aðallega að tala um lyftingar með sæmilegum þyngdum, sem reynt hefðu á kálfavöðvana.

Hvað stendur upp úr?
Þetta hlaup var stórkostleg upplifun, eins og alltaf, og mörg innlegg bættust í reynslubankann. Því að jafnvel þótt leiðin sé alltaf sú sama eru Laugavegshlaupin hvert öðru ólík. Upplifunin hverju sinni ræðst af undirbúningnum, fólkinu sem er í kringum mann, veðrinu og svo ótal mörgu öðru. Að einu leyti var þetta hlaup þó mjög líkt hinum fimm. Það minnti mig á hversu mikilla forréttinda ég nýt, eða fyllti mig með öðrum orðum af þakklæti. Í þetta skipti var þessi tilfinning jafnvel enn meira afgerandi en venjulega, að hluta til vegna þess að þetta verður einhvern veginn minna sjálfsagt með aldrinum, en aðallega þó vegna þess að einmitt vikurnar fyrir þetta hlaup höfðu tvö úr hópi bestu hlaupavina minna helst úr lestinni vegna slysa og veikinda. Sú staða minnir mann harkalega á hversu lítið sjálfsagt þetta er allt saman og hversu litlu máli skiptir hvort lokatíminn sé nokkrum (t.d. 6) mínútum lengri eða skemmri.

Það er sem sagt þakklætið sem stendur upp úr, bæði þakklætið fyrir að geta þetta og þakklæti í garð þeirra sem gera hlaupin mín enn skemmtilegri en ella. Þar á fjölskyldan alltaf stærstan hlut að máli, og í þetta sinn var Jóhanna mín þar í aðalhlutverki. Svo eiga hlaupavinirnir nær og fjær líka sinn skammt af þakklætinu. Eitt Laugavegshlaup er ekki bara eitt Laugavegshlaup. Það er hluti af stórri og stækkandi heild sem bætir tilgangi við lífið, sem þó var fullt af tilgangi fyrir.

PS1: Frásagnir mínar af fyrri Laugavegshlaupum má finna hér að neðan:

PS2: Sagan öll í annarri útgáfu, (myndin stækkar þegar smellt er á hana):

Filed under: Hlaup | 3 Comments »

Eftirfarandi síða »